De facultatieve verbintenis.
De facultatieve verbintenis is een verbintenis die slechts strekt tot één prestatie, maar de schuldenaar heeft de mogelijkheid om zich desnoods te bevrijden door het leveren van een andere prestatie. In feite heeft de verbintenis dus maar één voorwerp, maar de schuldenaar is gemachtigd om zich te bevrijden op een andere manier.
De facultatieve verbintenis wordt niet in het Burgerlijk Wetboek geregeld. Wel zien we een toepassing van de facultatieve verbintenis door de wetgever in artikel 1681 BW. Wanneer het bedongen voorwerp van de overeenkomst onmogelijk wordt, dan zal de schuldenaar niet gehouden zijn de andere prestatie te leveren. Hierin onderscheid de facultatieve verbintenis zich van de alternatieve verbintenis. Namelijk bij de alternatieve verbintenis zal de schuldenaar wel gehouden zijn tot leveren van de andere prestatie.
De facultatieve verbintenis versus de cumulatieve en de alternatieve verbintenis.
Binnen de categorie van verbintenissen met meerdere voorwerpen kan men onderscheid maken tussen de volgende verbintenissen:
- De cumulatieve verbintenis: is een verbintenis die meerdere prestaties tot voorwerp heeft die door de partijen als ondeelbaar worden beschouwd. Door deze ondeelbaarheid moeten alle prestaties uitgevoerd worden.
- De alternatieve verbintenis: verbintenis die betrekking heeft op meerdere prestaties waarvan slechts één moet worden uitgevoerd opdat de schuldenaar wordt bevrijd (artikel 1189 tot 1196 BW).
- De facultatieve verbintenis
Hoewel verbintenissen met meerdere voorwerpen cumulatief, alternatief of facultatief kunnen zijn, regelt men enkel de alternatieve verbintenis in het Burgerlijk Wetboek.
Het wetsvoorstel van 3 april 2019
Het wetsvoorstel van 3 april 2019 herneemt de geldende definitie en voorwaarden die men in de rechtspraak en rechtsleer ontwikkeld heeft, en giet het in het nieuw artikel 5.232 BW. Het verandert de naam van de facultatieve verbintenis naar de verbintenis met subsidiaire prestatie.
Het eerste lid luidt als volgt: “Een verbintenis heeft een subsidiaire prestatie tot voorwerp wanneer zij strekt tot een hoofdprestatie maar de schuldenaar de keuze heeft om zich te bevrijden door een andere, bepaalde prestatie.” Men beslecht hier ook een discussie uit de rechtsleer, namelijk het is vereist dat zowel de hoofdprestatie als de subsidiaire prestatie bepaald zijn.
Het tweede lid luidt als volgt: “De keuze om de subsidiaire prestatie te leveren komt toe aan de schuldenaar; de schuldeiser kan enkel aanspraak maken op de hoofdprestatie.” Dit lid maakt duidelijk dat de schuldenaar alleen is gehouden tot de hoofdprestatie.
Het derde lid luidt als volgt: “De verbintenis met subsidiaire prestatie dooft uit indien de nakoming van de hoofdprestatie onmogelijk wordt.” Hier wijst men op het verschil met de cumulatieve en alternatieve verbintenis.
De inwerkingtreding van het nieuwe artikel aangaande de verbintenis met subsidiaire prestatie voorzien voor op de eerste dag van de achttiende maand na die waarin ze is bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad.