De voorwaardelijke verbintenis.
De term “voorwaarde” heeft meerdere betekenissen binnen de het verbintenissenrecht. Ze kan slaan op de voorwaarden volgens welke een rechtshandeling wordt gesloten. In voorwaardelijke verbintenissen is de voorwaarde echter een modaliteit van de verbintenis, namelijk een toekomstige en onzekere gebeurtenis waarvan de partijen de uitwerking of uitdoving van een verbintenis doen afhangen. De voorwaardelijke verbintenis staat hier tegenover de zuivere verbintenis. De voorwaarde heeft enkel betrekking op de uitvoering/uitdoving van de verbintenis, niet op het ontstaan ervan.
Kenmerken van de voorwaardelijke verbintenis.
De voorwaarde moet aan een aantal kenmerken voldoen om geldig te zijn.
- De onzekerheid moet een objectief karakter hebben.
- De voorwaarde moet een bijkomend karakter hebben. De voorwaarde mag enkel een modaliteit van de verbintenis zijn, maar de verbintenis zelf kan geen voorwaarde uitmaken. Het is niet steeds even eenvoudig om af te bakenen wanneer een voorwaarde een al dan niet bijkomend karakter heeft.
- De onzekerheid moet bestaan op het moment dat de voorwaardelijke verbintenis wordt aangegaan.
- De voorwaarde steunt op de wil van de partijen, die ondubbelzinnig moet vaststaan.
De voorwaarde die gestipuleerd wordt mag niet ongeoorloofd zijn. Dit is het geval wanneer ze bij haar vervulling een situatie doet ontstaan die strijdig is met een regel van openbare orde of dwingend recht. Verder mag de voorwaarde ook niet onmogelijk zijn, dit is het geval wanneer de gebeurtenis zich onmogelijk kan voordoen.
Soorten voorwaardelijke verbintenissen.
Er zijn twee soorten voorwaardelijke verbintenissen. Enerzijds is er de verbintenis onder opschortende voorwaarde en anderzijds is er de verbintenis onder ontbindende voorwaarde.
De rechtsgevolgen van de voorwaarde zijn afhankelijk van de vraag of de voorwaarde nog hangende is, al verwezenlijkt is of vaststaat dat ze niet zal worden verwezenlijkt. De rechtsgevolgen zijn ook anders naargelang het gaat om een opschortende voorwaarde of een ontbindende voorwaarde.
De voorwaarde is nog hangende: De schuldenaar van de opschortende voorwaarde moet niets doen, maar mag ook niets ondernemen om de normale vervulling van de voorwaarde te verhinderen. De schuldeiser van de opschortende voorwaarde mag zijn rechten verbinden aan de voorwaardelijke verbintenis nog niet uitoefenen, maar mag wel reeds bewarende maatregelen nemen. Wanneer de opschortende voorwaarde nog hangende is, mag de persoon in wiens voordeel deze voorwaarde bedongen is, er afstand van doen. De verbintenis onder ontbindende voorwaarde zal behandeld worden als een zuivere verbintenis die moet worden uitgevoerd.
De voorwaarde gaat in vervulling: de verwezenlijking heeft terugwerkende kracht tot op de dag waarop de voorwaardelijke verbintenis werd aangegaan. Alles wat werd gedaan terwijl de voorwaarde hangende was, moet ongedaan gemaakt worden. Dot om de eventuele nadelige handelingen die de schuldenaar heeft gesteld, ongedaan te maken. Hier kan contractueel echter wel van afgeweken worden.
De voorwaarde gaat niet in vervulling: Bij de opschortende voorwaarde gaat de voorwaardelijke verbintenis teniet, zonder terugwerkende kracht. Bij de ontbindende voorwaarde zal het recht van de schuldeiser definitief worden, de verbintenis zal niet meer bedreigd zijn door de ontbindende voorwaarde.