Een schadebeding.
Een schadebeding is een clausule in een contract waarbij een partij zich in het geval van de niet-uitvoering of gebrekkige uitvoering van de overeenkomst verbindt tot de betaling van een forfaitaire vergoeding van de schade die kan worden geleden ten gevolge van de wanprestatie.
Partijen kunnen in hun overeenkomst in principe vrij bepalen wat zij willen. Zo kunnen zij bedingen laten opnemen die zij zelf willen, behalve die bedingen die verboden zijn door de wetgever, bijvoorbeeld wegens hun ongeoorloofd karakter. Eén van de toegelaten bedingen is het schadebeding.
Schadebedingen zijn gemakkelijk!
Wanneer u een schadebeding in de overeenkomst wenst op te nemen, heeft dit als grote voordeel dat u als schuldeiser niet meer de werkelijk schade dient te bewijzen. Dit is een gevolg van het bindend karakter van de overeenkomst.
Het schadebeding heeft een vergoedend karakter. Wanneer iemand bijvoorbeeld een contract sluit met een aannemer om een huis te bouwen, is het handig dat het aannemingscontract een schadebeding inhoudt voor wanneer de aannemer de planning niet zou respecteren. Per dag vertraging zal de aannemer dan een vergoeding moeten betalen die gelijk is aan de schade die de tegenpartij lijdt. Schadebedingen worden berekend op basis van de potentiële schade die kon worden voorzien op het moment van het sluiten van de overeenkomst.
Wat met overdreven schadebedingen?
De praktijk toont aan dat partijen vaak de neiging hebben om de forfaitaire schadevergoeding in het schadebeding (te) hoog te begroten. Hierdoor krijgt het schadebeding eerder de allure van een private straf. Door de disproportionele hoogte van het schadebedrag heeft de schuldeiser er zelfs voordeel aan wanneer de debiteur de overeenkomst niet nakomt. Kennelijk overdreven schadebedingen noemt met strafbedingen, en zijn in strijd met de openbare orde. Daarom geldt sinds 1970 de regel dat strafbedingen verboden zijn, maar schadebedingen niet. In geval van betwisting zal de feitenrechter altijd nagaan, zelfs ongevraagd (dus ambtshalve) of de som die in het schadebeding bepaald is, bedoeld is om te voorzien in het vergoeden van de verwachte schade bij de niet-nakoming van de overeenkomst. Hij zal hier de potentiële schade in acht moeten nemen, die op het moment van de contractsluiting verwacht kon worden. De rechter zal dus steeds het bedrag van het schadebeding kunnen matigen. De rechter mag echter niet kijken naar de concrete (werkelijke) schade, maar enkel naar de potentiële schade. Het is dus niet verboden dat u meer schadevergoeding ontvangt dan de schade die u werkelijk heeft geleden.
Een uitzondering op de onveranderlijkheid van het geldig bevonden schadebedrag uit het schadebeding is de situatie waarbij de debiteur de belangrijkste verbintenis uit het contract gedeeltelijk heeft uitgevoerd. In dat geval kan de rechter vooralsnog tussenkomen en het schadebeding verminderen. Ook wanneer de schuldeiser zijn recht misbruikt kan de rechter alsnog tussenkomen in de hoogte van het bedrag.