De voorafgaandelijke ingebrekestelling.
De ingebrekestelling (of aanmaning) is de formele mededeling van de schuldeiser aan zijn schuldenaar dat hij uitvoering wenst van de aangegane verbintenis.
De schuldeiser die tot de dwanguitvoering van een verbintenis wil overgaan, kan dit niet zomaar. Hij moet in principe de schuldenaar eerst op ondubbelzinnige en dwingende wijze aanmanen zijn verbintenis in natura na te komen of te remediëren aan zijn tekortkoming. De ingebrekestelling is een algemeen rechtsbeginsel, waarvan artikel 1146 van het burgerlijk wetboek de toepassing vormt.
De ingebrekestelling is dus de eerste stap in de dwanguitvoering, die in principe drie stappen veronderstelt:
- de ingebrekestelling
- het verkrijgen van een uitvoerbare titel
- de eigenlijke dwanguitvoering
Gevallen waarin er geen verplichte voorafgaandelijke ingebrekestelling nodig is.
Op de verplichte ingebrekestelling bestaan een aantal uitzonderingen:
- Ten eerste zijn er een aantal in de wet bepaalde of daaruit afgeleide uitzonderingen. Zo is het bijvoorbeeld niet nodig om de schuldenaar in gebreke te stellen, wanneer deze een verbintenis om iets niet te doen schendt.
- Daarnaast kan er ook contractueel van de verplichte ingebrekestelling afgeweken worden, aangezien deze verplichting van aanvullend recht is. Het beding moet wel nauwkeurig en ondubbelzinnig geformuleerd worden.
- Inzake de onrechtmatige daad is de voorafgaandelijke ingebrekestelling niet vereist.
- Wanneer er geen twijfel mogelijk is dat de schuldenaar zijn verbintenis niet zal nakomen zal ingevolge deze houding de ingebrekestelling niet meer vereist zijn, aangezien ze niet meer nuttig is.
De vorm van de ingebrekestelling.
Aan de ingebrekestelling zijn geen vormvereisten verbonden. Niettemin moet de aanmaning een ondubbelzinnige en duidelijke wilsuiting van de schuldeiser zijn dat hij zijn rechten wil doen gelden. De ingebrekestelling kan allerlei vormen aannemen, zoals een gewone brief, een e-mail, een aangetekende brief, deurwaardersexploot, beslag, bevel, … Ook een dagvaarding wordt aanvaard.
De rechtsgevolgen van een ingebrekestelling.
Aan de ingebrekestelling zijn een aantal rechtsgevolgen verbonden:
- Bij koop-verkoop: het eigendomsrecht gaat bij de verkoop van een specifieke zaak onmiddellijk over op de koper. Hij draagt het risico. Doordat de verkoper door de koper wordt in gebreke gesteld voor het leveren van de zaak, wordt het risico terug verlegd naar de verkoper.
- De schuldenaar staat vanaf de ingebrekestelling in voor het verlies ten gevolge van de devaluatie van de buitenlandse munt waarin zijn schuld is uitgedrukt.
- De moratoire interesten beginnen te lopen vanaf de ingebrekestelling. Dit is een schadevergoeding voor de vertraging in de uitvoering van de verbintenis die betrekking heeft op de betaling van een geldsom. Ze wordt normaliter berekend op basis van de wettelijke intrestvoet.
- Onder bepaalde voorwaarden wordt de lopende verjaring van de schuldvordering van de schuldeiser gestuit.