Hoe beëindig ik de wettelijke samenwoning?

Vijf manieren om de wettelijke samenwoning te beëindigen

De beëindiging van de wettelijke samenwoning vindt plaats in vijf verschillende situaties:

1. Het huwelijk van één van de wettelijke samenwoners

Krachtens artikel 1476, § 2, eerste lid oud BW wordt de wettelijke samenwoning automatisch beëindigd in het geval dat één van de partners in het huwelijk treedt. Dit geldt eveneens voor de wettelijk samenwonenden die met elkaar huwen!

2. Het overlijden van één van de wettelijke samenwoners

Artikel 1476, § 2, eerste lid oud BW stelt ook dat de wettelijke samenwoning automatisch wordt beëindigd in geval van het overlijden van één van de partners.

Daarnaast wordt de wettelijke samenwoning ook beëindigd wanneer er een akte van afwezigheid is van één van de wettelijke samenwoners. Op grond van artikel 121, § 2 oud BW zal het vonnis betreffende verklaring van afwezigheid van één van de partners alle gevolgen van overlijden hebben vanaf de datum van de opmaak van de akte van afwezigheid. Hierdoor zal de wettelijke samenwoning dus ook beëindigd worden.

3. Einde ingevolge een gezamenlijke verklaring

Overeenkomstig artikel 1476, § 2, tweede lid oud BW kan men de wettelijke samenwoning beëindigen door het afleggen van een gezamenlijke verklaring door beide partners bij de ambtenaar van de burgerlijke stand. De verklaring moet de volgende elementen bevatten: datum van de verklaring, woonplaats van beide partijen, handtekening van beide partijen, vermelding van de wil de wettelijke samenwoning te beëindigen, naam en voornaam van beide partijen, geboorteplaats van beide partijen. Deze manier van beëindigen vergt dus geen tussenkomst van de rechter, in tegenstelling tot het beëindigen van het huwelijk.

4. Einde ingevolge een eenzijdige verklaring

Volgens artikel 1476, § 2, tweede lid oud BW kan men de wettelijke samenwoning eveneens beëindigen door het afleggen van een eenzijdige verklaring bij de ambtenaar van de burgerlijke stand. Men overhandigt de schriftelijke verklaring aan de ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeente van de partner die de verklaring aflegt. De verklaring moet de volgende elementen bevatten: datum van de verklaring, woonplaats van beide partijen, handtekening van degene die eenzijdig de beëindiging vraagt, vermelding van de wil de wettelijke samenwoning te beëindigen, naam en voornaam van beide partijen, geboorteplaats van beide partijen. De ambtenaar van de burgerlijke stand moet binnen acht dagen deze verklaring betekenen aan de andere partner. Iedere partner kan op elk moment eenzijdig de beëindiging vragen. De kosten die gepaard gaan met de beëindiging zijn voor de partner die de eenzijdige verklaring aflegt. 

5. Nietigverklaring van de wettelijke samenwoning

De wettelijke samenwoning kan nietig worden verklaard. Dit is mogelijk wanneer er geen geldige toestemming was, en er dus sprake is van wilsgebreken.

De samenwoning kan ook nietig worden verklaard indien er sprake is van een schijnwettelijke samenwoning. Dit is het geval wanneer één van de twee partijen de samenwoning aanging met de loutere intentie om een verblijfsrechtelijk voordeel te verkrijgen.  

Wat zijn de gevolgen van de beëindiging van de wettelijke samenwoning?

Het einde van de wettelijke samenwoning betekent dat deze wordt ontbonden. Vanaf wanneer het einde ingaat hangt af van de wijze van de beëindiging.

In geval van overlijden wordt het samenwonen ontbonden op de dag van het overlijden van één van de partners. 

Bij het sluiten van het huwelijk door één van of beide partners wordt het ontbonden op de dag van het sluiten van het huwelijk. 

Bij de éénzijdige of gezamenlijke verklaring tot beëindiging wordt het ontbonden op de dag dat de ambtenaar van de burgerlijke stand melding maakt van de verklaring in de bevolkingsregisters.

De wet voorziet niet in een onderhoudsuitkering voor wettelijk samenwonenden. Via een samenlevingsovereenkomst kunnen er wel bepaalde zaken geregeld worden voor een eventuele tijdelijke onderhoudsregeling in geval van beëindiging van de samenleving.