Kunnen wettelijke samenwoners feitelijk scheiden?

Samenwoningsplicht tussen wettelijk samenwonenden

Wettelijke samenwonenden kunnen feitelijk gescheiden leven. De feitelijke scheiding van de wettelijk samenwonende partners kan men als volgt definiëren: De feitelijke scheiding is de toestand waarbij de partners van de wettelijke samenwoning op een niet toevallige manier afzonderlijk van elkaar verblijven, en dit zonder dat één van de partners het initiatief heeft genomen om bij het gemeentebestuur een verklaring af te leggen tot beëindiging van de wettelijke samenwoning.

Tussen de wettelijk samenwonende partners bestaat er geen sanctioneerbare samenwoningsplicht. De wet zal dus geen bijzondere gevolgen verbinden aan de situatie waarin de wettelijk samenwonenden afzonderlijk van elkaar verblijf houden.

Wat zijn de gevolgen van een feitelijke scheiding bij de wettelijke samenwoning?

Gezien de flexibele mogelijkheden tot beëindiging van de wettelijke samenwoning, zal de feitelijke scheiding van de wettelijk samenwonenden ook nauwelijks van belang zijn in vergelijking met de feitelijke scheiding van de echtgenoten. Men kan namelijk bijvoorbeeld krachtens artikel 1476, §2, lid 2 en 4 van het oud BW de wettelijke samenwoning simpelweg beëindigen bij wijze van éénzijdige verklaring bij de ambtenaar van de burgerlijke stand.

Tussen de wettelijk samenwonende partners bestaat er een bijdrageplicht. Krachtens artikel 1477, §3 oud BW heeft deze bijdrageplicht enkel betrekking op de lasten van het samenleven. Bijgevolg zal de bijdrageplicht niet meer van toepassing zijn, wanneer men zich in een situatie van feitelijke scheiding van de wettelijk samenwonende partners bevindt.

Krachtens artikel 4.23 BW (art. 745octies oud BW) heeft de langstlevende wettelijk samenwonende daarenboven een beperkt erfrecht in de nalatenschap van de eerst stervende wettelijk samenwonende. De wettelijk samenwonende kan zijn partner wel volledig onterven. Hij kan dit doen ongeacht of men feitelijk gescheiden leeft of niet. Aldus speelt het daar al geen rol.

Wel zal in geval van feitelijke scheiding het erfrecht van de partner met betrekking tot het vruchtgebruik van de woning, slaan op de laatste gemeenschappelijke verblijfplaats. Hier speelt de feitelijke scheiding een kleine rol.