EOT en EOO
Bij de echtscheiding zijn er twee vormen mogelijk. Er bestaat de echtscheiding door onderlinge toestemming (EOT), en de echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting (EOO).
Als echtgenoten voor de eerste procedure willen kiezen (EOT) zijn er afspraken nodig tussen beide partijen over de materiële en de familiale aangelegenheden. Deze afspraken, ook wel het echtscheiding-akkoord genoemd, hebben een bekrachtiging nodig van de familierechtbank. Zonder tussenkomt van de rechtbank is er geen mogelijkheid om te scheiden in België.
De EOT-procedure is een volledig schriftelijke procedure waardoor u niet meer persoonlijk hoeft te verschijnen voor de familierechtbank. In uitzonderlijke gevallen kan de rechtbank wel een persoonlijke verschijnen opleggen aan de partijen.
Het echtscheiding-akkoord bestaat uit:
- Een regelingsakte die de wederzijdse rechten tussen de partijen bepaalt (bvb. toekenning onroerend goed, verdeling financiële rekeningen, verdeling meubelen,…).
- Een familierechtelijke overeenkomst die de woonplaats van de echtgenoten tijdens de echtscheidingsprocedure bevat, evenals een regeling voor de kinderen en de regeling over de uitkering tussen echtgenoten.
1. De regelingsakte
Dit deel van de overeenkomst onderlinge toestemming bevat de vereffening en verdeling van het huwelijksvermogen. Deze bepalingen zullen daarom slechts uitwerking krijgen nadat de echtscheiding in kracht van gewijsde is getreden (=wanneer de echtscheiding definitief is). Zo zullen de echtelieden onder meer moeten bepalen wat er met het aanwezige onroerend goed moet gebeuren, en zullen zij de financiële rekeningen moeten verdelen.
Daarnaast zal men in dit deel van de overeenkomst EOT ook een regeling met betrekking tot de wederzijdse erfrechtelijke aanspraken van de echtgenoten moeten treffen. Dit aspect heeft uitwerking vanaf de neerlegging van het verzoekschrift EOT bij de Familierechtbank. Een inventaris van de aanwezige goederen opgemaakt door een notaris (een notariële boedelbeschrijving), is niet vereist. De echtgenoten kunnen ook een onderhandse inventaris opmaken, of hieraan verzaken wanneer de goederen al zijn verdeeld. Indien één van de echtgenoten het onroerend goed wil overnemen kan deze genieten van het voordelige verdeeltarief van 1% registratierecht (de zogenaamde miserietaks). De uiteindelijke toewijzing dient bij notariële akte te gebeuren, doch de echtgenoten kunnen al in de onderhandse akte EOT overeenkomen wie de woning zal overnemen.
Het is dus niet vereist dat de overeenkomst onderlinge toestemming ook in een notariële akte wordt gegoten. U moet hiervoor dus niet naar een notaris te gaan. Uw advocaat is hiertoe de beste raadgever.
2. Familierechtelijke overeenkomst
Dit deel van de overeenkomst bevat een akkoord omtrent de verblijfplaats van de echtgenoten tijdens de proefperiode (= periode tussen de ondertekening van de overeenkomst en het vonnis dat de echtscheiding uitspreekt), de kinderen en de uitkering tussen echtgenoten. De echtgenoten dienen elkaar en de rechtbank op de hoogte te brengen en te houden van hun verblijfplaats. Het is niet noodzakelijk dat partijen apart gaan wonen om de echtscheiding op te starten: zij mogen ook blijven samenwonen!
Het openbaar ministerie zal een advies geven over de regeling ivm de kinderen. De echtgenoten moeten dus een precieze regeling opmaken die ook zal worden gecontroleerd door de rechter.
Hoe verloopt de procedure?
Nadat de overeenkomst-EOT is ondertekend door beide echtgenoten, zullen zij een eenzijdig verzoekschrift neerleggen op de griffie van de Familierechtbank. Zij betalen hiervoor een rolrecht van 165,00 EUR en een bijdrage van 2 keer 24,00 EUR voor het Fonds van Tweedelijnsbijstand (cijfers 2023). Dit verzoekschrift wordt ondertekend door:
- Ofwel door beide echtgenoten
- Ofwel ten minste één advocaat
- Ofwel door één notaris
Van het verzoekschrift en de bijlagen (zie verder) wordt één origineel en één afschrift (een kopij) neergelegd. Indien er minderjarige kinderen zijn, wordt van het verzoekschrift en de bijlagen één origineel en twee afschriften neergelegd. De bevoegde rechtbank is in principe de familierechtbank van een van de huidige woonplaatsen van de echtgenoten. Indien de echtgenoten het hier niet over eens zijn, dan is de rechtbank bevoegd van de plaats waar de laatste echtelijke verblijfplaats was. Weet wel dat de rechtbank waar de zaak aanhangig werd gemaakt, ook later opnieuw bevoegd zal blijven wanneer bijvoorbeeld de verblijfsregeling voor de kinderen moet worden gewijzigd.
Welke stukken heb je nodig bij neerlegging van het verzoekschrift?
Uiteraard dient de ondertekende overeenkomst te worden gevoegd aan het verzoekschrift. Ook de inventaris dient te worden aangehecht. Daarnaast zijn er ook heel wat administratieve documenten vereist, die u kan aanvragen bij de burgerlijke stand:
- Attest van woonst beide echtgenoten
- Uittreksel uit de akte van geboorte van beide echtgenote
- Uittreksel akte van geboorte van de kinderen
- Uittreksel uit de huwelijksakte
- Bewijs nationaliteit van de echtgenoten
Indien de echtgenoten en de kinderen zijn opgenomen in het Rijksregister van de natuurlijke personen dienen zij volgende documenten niet neer te leggen:
- een uittreksel uit de akten van geboorte van de echtgenoten, voor zover zij in België werden geboren
- een uittreksel van de geboorteakten van de kinderen, voor zover zij in België werden geboren
- een uittreksel van de huwelijksakte, indien het huwelijk in België plaatsvond
- een bewijs van nationaliteit van elk van de echtgenoten
Indien beide echtgenoten staan ingeschreven in het Rijksregister van de natuurlijke personen in België, maar huwden in het buitenland, zal het uittreksel van de huwelijksakte wel vereist zijn.