Wat bij het overlijden van een medevennoot ?

Check de statuten!

Regelmatig krijgen wij vragen van aandeelhouders over het aandeelhouderschap bij overlijden van één van de medevennoten. Wat zijn de gevolgen van het overlijden voor de andere vennoten en de vennootschap ? In heel wat gevallen is er op het niveau van de statuten niets geregeld. In dat geval zullen de aandelen van de overleden vennoot toekomen aan zijn erfgenamen en/ of legatarissen. Dit heeft soms tot gevolg dat de overblijvende aandeelhouders personen die niets met de vennootschap en haar activiteit te maken hebben, plots in de vennootschap moeten betrekken.

Wat zegt de Wet?

Ook al is er op het niveau van de statuten niets bepaald, toch kan het zijn dat u rekening dient te houden met wettelijke bepalingen andere dan deze die de erfovergang regelen. Met name voor de besloten vennootschap (BV) voorziet artikel 5:63 van het Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen in een instemmingsvereiste bij een overgang ingevolge overlijden van de aandelen. Dit artikel geldt evenwel niet bij de overdracht van aandelen aan een echtgenoot of aan bloedverwanten in de rechte opgaande of in de rechte nederdalende lijn, tenzij hier uitdrukkelijk in de statuten van is afgeweken. Verder bepaalt het Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen dat erfgenamen en legatarissen van aandelen van een BV, die geen vennoot kunnen worden omdat zij niet als vennoot zijn toegelaten, recht hebben op de waarde van de aandelen (artikel 5:65, voorheen art. 252 Wetboek van Vennootschappen).

Concrete gevolgen.

De erfgenamen en/of legatarissen krijgen dezelfde rechten en verplichtingen m.b.t. de aandelen als de overleden vennoot. Indien een groot pakket aandelen vererft, kunnen zij dus veel impact hebben op de werking van de vennootschap. U begrijpt dat dit niet steeds wenselijk is, zeker wanneer er aan een hoog tempo beslissingen moeten worden genomen die een bepaalde know-how vereisen. Op die manier kan het belang van de vennootschap in gevaar komen of kan er een impasse ontstaan op niveau van de beslissingsbevoegdheid.

Oplossing.

In heel wat gevallen is een overgang van de aandelen van een vennoot bij zijn overlijden aan zijn erfgenamen en/of legatarissen ongewenst omdat deze personen niet betrokken zijn in de vennootschap. Van bij de oprichting van de vennootschap wordt deze kwestie best goed doorgesproken. Er zijn immers twee manieren om deze ongewenste situatie te vermijden.

Ten eerste kan u op het niveau van de statuten bepalen wat er met de aandelen zal gebeuren op het moment van overlijden van een vennoot.

Ten tweede kan ook, desnoods op een later tijdstip, zonder dat daarvoor een statutenwijziging (en publicatievereisten) nodig is een oplossing worden uitgewerkt in een zogenaamde aandeelhoudersovereenkomst. Een aandeelhoudersovereenkomst is een onderhandse overeenkomst die als voorwerp de onderlinge verhouding tussen de vennoten en hun aandelenbezit heeft. Gezien deze onderhandse overeenkomst niet aan publicatie onderhevig is, is zij discreter dan de statuten. Het is wel aangewezen om de statuten en de aandeelhoudersovereenkomst op elkaar af te stemmen. 

De vennoten kunnen via de statuten of via een aandeelhoudersovereenkomst bijvoorbeeld een wederzijds voorkooprecht aan elkaar toekennen. Een voorkooprecht heeft als gevolg dat wanneer er een overdracht van aandelen plaatsvindt, de overige vennoten deze aandelen bij voorrang kunnen kopen. Wees er waakzaam voor om goed te definiëren dat een overdracht ook een overgang door overlijden inhoudt.

In deze gevallen kunnen de reeds betrokken vennoten de aandelen dus verwerven en zullen zij de erfgenamen en/of legatarissen van de overleden vennoot dus uitbetalen. Ook hier kan discussie optreden, met name over de prijs waartegen. Ook dit aspect kan worden geregeld door bijvoorbeeld een welbepaalde waarderingsmethode voorop te stellen of te bepalen dat een (welbepaalde) deskundige zal worden aangesteld om de prijs te bepalen.