De echtgenoten starten de onderhandelingen om in der minne te scheiden, maar...
Twee echtgenoten hebben beslist om uit elkaar te gaan. Omdat ze nog "on speaking terms" zijn, willen ze allebei een echtscheiding met onderlinge toestemming (EOT). Zij raadplegen beiden een eigen advocaat, notaris of andere raadsman of -vrouw, die hen goed advies verleent over al hetgeen zij moeten "regelen". Tijdens de daaropvolgende onderhandelingen sluiten de echtgenoten een akkoord over de kinderen, maar ze geraken er echter niet uit wie de gezinswoning zal overnemen. Ondanks ettelijke pogingen van de raadslieden komt met op dit punt niet tot een akkoord. Quid met de regeling over de kinderen?
Indien je niet over alles een akkoord hebt, kan je niet door onderlinge toestemming scheiden.
Een echtscheiding door onderlinge toestemming is in principe alleen maar mogelijk indien u met uw partner over alles een akkoord heeft bereikt. In ons voorbeeld kon geen volledig akkoord worden bereikt, en kon de echtscheiding dus ook niet uitgesproken worden door de Rechtbank. Maar wat met het deelakkoord over de kinderen?
Het deelakkoord over de kinderen bindt de partijen tot de Familierechtbank zich erover uitspreekt!
De overeenkomst over de kinderen zal de partijen toch binden, en dit tot de Familierechtbank zich erover heeft uitgesproken.
Dit blijkt uit artikel 1294bis van het Gerechtelijk Wetboek, dat stelt:
Indien afstand wordt gedaan van de procedure, verbinden de in artikel 1288 bedoelde overeenkomsten de partijen voorlopig, tot wanneer artikel 1280 wordt toegepast. Indien de overeenkomsten niet de vorm van een uitvoerbare titel hebben, wordt, op verzoek van de meest gerede partij, de zaak vastgesteld op de eerste nuttige zitting die geacht wordt spoedeisend te zijn, zoals bedoeld in artikel 1256, derde lid. Indien een van de partijen daarom verzoekt, spreekt de familierechtbank een voorlopige maatregel uit, in overeenstemming met de overeenkomsten.
Een echtscheiding door onderlinge toestemming is in principe alleen maar mogelijk indien u met uw partner over alles een akkoord heeft bereikt.
Welke overeenkomsten binden de partijen voorlopig niettegenstaande het afspringen van de onderhandelingen?
Het gaat om de zaken waarover de echtgenoten verplicht zijn een regeling te treffen in een schriftelijke overeenkomst:
- Het ouderlijk gezag over de kinderen
- De verblijfsregeling voor de kinderen
- De bijdrage van elke ouder in het levensonderhoud, de opvoeding en de passende opleiding van voornoemde kinderen
- Het bedrag van het eventuele persoonlijk onderhoudsgeld tijdens de echtscheidingsprocedure
Kortom, de zogenaamde “familierechtelijke regelingsovereenkomst” blijft bindend voor de partijen, ook al springt de EOT af.
Tot wanneer verbinden deze overeenkomsten de partijen?
De Wet schrijft voor dat deze deelakkoorden de partijen voorlopig binden, "tot wanneer artikel 1280 van het Gerechtelijk Wetboek wordt toegepast".
Als de EOT op een sisser uitdraait, gaat in de meeste gevallen één van de partijen over tot dagvaarding van de andere echtgenoot of tot de neerlegging van het verzoekschrift tot het bekomen van de echtscheiding.
De overeenkomsten over de hierboven geschetste zaken binden partijen tot hierover door de Familierechtbank uitspraak wordt gedaan in het kader van de opgestarte echtscheidingsprocedure.
Indien partijen echter overstappen naar een procedure over de dringende en voorlopige maatregelen (art. 223 BW) zonder vordering tot echtscheiding, blijven deze regelingen niet verder lopen. Dit is logisch: de echtscheidingslogica is immers verdwenen bij een vraag tot dringende en voorlopige maatregelen op grond van art. 223 BW), in welk geval de wil om meteen uit de echt te scheiden is verdwenen. Ook indien partijen intussen zijn verzoend, kunnen zij uiteraard nadien niet verlangen dat de overeenkomst hen opnieuw verbindt.
Uitvoerbare titel
Heel veel familierechtelijke overeenkomsten in het kader van een EOT sluit men af in een onderhandse EOT-akte, opgesteld door de raadslieden van partijen. Dit zijn geen "authentieke aktes". Hier rijst uiteraard het probleem van tenuitvoerlegging. Wat als de overeengekomen onderhoudsbijdrage bijvoorbeeld niet wordt betaald? Kan u dan gewoon met de onderhandse overeenkomst naar de gerechtsdeurwaarder stappen om deze onder dwang te laten naleven door de weerbarstige echtgenoot? Neen! U zult in deze gevallen aan de Familierechtbank moeten vragen om een uitvoerbare titel te bekomen. In dat geval zal de rechtbank de zaak niet ten gronde behandelen, maar louter een uitvoerbare titel afgeven van hetgeen vooraf werd overeengekomen.