Uitvoerbaar bij voorraad?
Een gerechtelijke beslissing is “uitvoerbaar bij voorraad” wanneer ze onmiddellijk kan uitgevoerd worden door een gerechtsdeurwaarder, zelfs al is de gerechtelijke beslissing nog niet definitief, en is ze nog vatbaar voor hoger beroep of verzet. Traditioneel zijn er twee gewone rechtsmiddelen: “hoger beroep” of “verzet”.
Verzet en hoger beroep.
Verzet kan worden aangetekend tegen verstekvonnissen (dit zijn vonnissen waarbij de verzetdoende partij in haar afwezigheid werd veroordeeld) en het proces opnieuw wordt gevoerd voor dezelfde rechter die ook reeds het verstekvonnis had uitgesproken.
Hoger beroep is dan het rechtsmiddel dat kan aangewend worden tegen een zgn. “vonnis op tegenspraak”, waarbij de zaak in beroep wordt gebracht voor een “hoger” rechtscollege, bijvoorbeeld het Hof van Beroep.
Vóór 1 november 2015 waren de gerechtelijke beslissing in beginsel maar uitvoerbaar bij voorraad na deze twee rechtsmiddelen, of indien de uitspraak niet meer vatbaar was voor verzet of hoger beroep. Maar toen kwam Potpourri 1.
Potpourri 1
Sinds 1 november 2015, sinds de zogenaamde “Potpourri 1-Wet”, zijnde de Wet van 19 oktober 2015 “houdende wijzigingen van het burgerlijk procesrecht en houdende diverse bepalingen inzake justitie”, is de uitvoerbaarheid van vonnissen ingrijpend gewijzigd. Sindsdien maakt men een onderscheid tussen de situatie waarin hoger beroep wordt aangetekend, en deze waarin een partij verzet heeft aangetekend.
Uitvoerbaarheid bij voorraad bij hoger beroep is de regel geworden.
De Wet stelt thans dat alle eindvonnissen uitvoerbaar zijn niettegenstaande hoger beroep, hetgeen betekent dat alle vonnissen in principe kunnen worden uitgevoerd, zelfs al gaat de tegenpartij in hoger beroep (artikel 1397, alinea 2 Gerechtelijk Wetboek).
Het rechtsmiddel “hoger beroep” schorst met andere woorden niet langer de uitvoering van een vonnis: de onmiddellijke uitvoerbaarheid is het principe geworden. Maar ook hier bevestigt de uitzondering de regel: de Wet voorziet een aantal uitzonderingen op de principiële uitvoerbaarheid bij voorraad in geval van hoger beroep:
- De Rechter kan in zijn vonnis mits uitdrukkelijke motivatie beslissen dat het vonnis niet uitvoerbaar is bij voorraad, wanneer een partij hoger beroep zou aantekenen.
- Er zijn een aantal wettelijk bepaalde uitzonderingen, bijvoorbeeld vonnissen inzake de staat van de personen.Hiermee worden bijvoorbeeld echtscheidingsvonnissen bedoeld: vonnissen waarbij de burgerlijke staat van iemand gewijzigd wordt.
Geen uitvoerbaarheid bij voorraad bij verzet.
Voor wat betreft verzet geldt het tegenovergestelde: verzet tegen eindvonnissen schorst de tenuitvoerlegging (artikel 1397, alinea 1 Gerechtelijk Wetboek). Ook op de schorsende werking van verzet voorziet de Wet in twee uitzonderingen:
- De Rechter kan in zijn vonnis uitdrukkelijk motiveren dat zijn beslissing uitvoerbaar zal zijn niettegenstaande verzet.
- Er zijn een aantal Wettelijk bepaalde uitzonderingen, bijvoorbeeld vonnissen uitgesproken door de familierechtbank, dewelke uitvoerbaar zijn niettegenstaande verzet (art. 1398/1, alinea 1 Gerechtelijk Wetboek).