Dwaling over "de zelfstandigheid" van de zaak.
Dwaling is een begrip waarmee men wil aanduiden dat een partij een verkeerde voorstelling van bepaalde zaken had bij het sluiten van een overeenkomst. Indien dit essentieel of doorslaggevend is, zal het de geldigheid van de overeenkomst aantasten. Zogenaamde "bijkomstige" dwaling is dus niet voldoende. Artikel 1110 BW spreekt over de “zelfstandigheid van de zaak”, waarmee men elk element bedoelt die de dwalende partij er hoofdzakelijk heeft toe bewogen de overeenkomst te sluiten. Als dit gegeven er niet had geweest, had men deze overeenkomst ma.w. nooit gesloten.
In de rechtspraak werd geoordeeld dat er sprake van dwaling was, wanneer een onderaannemer de opdrachtgever wijs gemaakt had dat hij recht zou hebben op een renovatiepremie van de overheid bij gevelwerken. Volgens andere rechtspraak is er dan weer geen sprake van dwaling wanneer de aannemer had nagelaten de leidingen te lokaliseren.
Belangrijk is ook dat de nietigheid enkel kan worden uitgesproken wanneer de medecontractant op de hoogte was van het gedwaalde feit. Verder is er ook geen sprake van nietigheid als de dwaling enkel over de persoon gaat met wie men handelde, tenzij het een contract intuitu personae is (artikel 1110 BW).
Verschoonbare dwaling.
De dwaling moet verschoonbaar zijn. Dit wil zeggen dat elke normale bedachtzame en voorzichtige persoon die dwaling zou hebben begaan. Indien door geen enkele redelijke of normale mens de dwaling zou zijn begaan, is de dwaling niet verschoonbaar. Er is ook geen sprake van dwaling wanneer de persoon die gedwaald heeft, er zelf voor heeft gezorgd. Bijvoorbeeld wanneer een aannemer een gebouw niet bezoekt en achteraf problemen krijgt. Als deze problemen te wijten zijn aan het niet bezoeken van het gebouw, zal hij zich niet op dwaling kunnen beroepen.
Informatie verstrekken is de boodschap, zo vermijdt je dwaling!
Normaal gezien moeten partijen genoeg geïnformeerd zijn voor het sluiten van een overeenkomst, zodat men niet kan dwalen. In hoeverre men moet informeren hangt ook af van de omstandigheden. Stel nu dat de schuldeiser wordt bijgestaan door een raadsman of specialist, zal de schuldenaar hem minder moeten informeren. In dit geval heeft hij immers al veel informatie gekregen via zijn raadsman of specialist. Een voorbeeld uit rechtspraak is het feit dat een aannemer de opdrachtgever niet moet informeren over een verwarmingsinstallatie wanneer hij werd bijgestaan door een architect.