Wat is een voorwaardelijke verbintenis?
Artikel 1168 van het Burgerlijk wetboek geeft de definitie van een voorwaardelijke verbintenis. Een verbintenis is voorwaardelijk wanneer men deze doet afhangen van een toekomstige en onzekere gebeurtenis, hetzij door:
- De verbintenis teniet te doen bij het al dan niet plaatsvinden van de gebeurtenis (ontbindende voorwaarde).
- De verbintenis op te schorten totdat de gebeurtenis zal plaatshebben (opschortende voorwaarde).
Bij de voorwaardelijke verbintenissen maakt men in de artikelen 1169 – 1171 BW nog een onderscheid tussen:
- De toevallige voorwaarde: voorwaarde die afhangt van louter toeval, dat geenszins in de macht ligt van de schuldenaar of schuldeiser (artikel 1169 BW). Deze voorwaarde is in principe altijd geldig. Bijvoorbeeld ik bestel een reportage bij fotograaf B voor een welbepaalde dag op voorwaarde dat het die dag niet regent.
- De gemengde voorwaarde: voorwaarde die afhangt van de wil van één van de partijen en de wil van een derde (artikel 1171 BW). Door het onzeker element aan de kant van de derde is deze voorwaarde in principe altijd geldig. Bijvoorbeeld: ik koop het huis als ik een lening krijg van de bank.
- De potestatieve voorwaarde: voorwaarde die afhangt van de wil van één van de partijen (1170 BW). Deze is niet geldig. Een voorbeeld. Ik geef u 5 EUR op voorwaarde dat ik morgen naar school kom. Hierna een uitgebreide bespreking
De potestatieve voorwaarde.
De potestatieve voorwaarde is een voorwaarde in het contract die afhangt van de wil van één van de partijen (1170 BW). Krachtens artikel 1174 BW is elke verbintenis onder potestatieve voorwaarde aan de kant van de schuldenaar nietig.
Maar...
Enkel de zuiver potestatieve opschortende voorwaarde aan de kant van de schuldenaar is ongeldig:
- Zuiver potestatief is de voorwaarde die afhangt van de loutere wil van één van de partijen. Bijvoorbeeld: ik koop de wagen als ik je morgen verwittig. De gemengde of eenvoudige potestatieve voorwaarde aan de kant van de schuldenaar is wel toegelaten, want hier is het vervullen van de voorwaarde ook nog afhankelijk van andere factoren dan de wil van de partijen. Bijvoorbeeld: ik koop het huis als ik slaag voor het wervingsexamen en een benoeming krijg in Antwerpen.
- De zuiver potestatieve ontbindende voorwaarde aan de kant van de schuldenaar is wel toegelaten, want dit komt neer op een eenzijdige opzeggingsbevoegdheid (die in principe geldig is).
- De zuiver potestatieve opschortende voorwaarde aan de kant van de schuldeiser is wel toegelaten. Bijvoorbeeld verkoop door lasthebber onder opschortende voorwaarde van het verkrijgen van de toestemming van de eigenaar.
Toekomstig recht: het wetsvoorstel van 3 april 2019.
Het wetsvoorstel van 3 april 2019 vereenvoudigt de artikelen aangaande de voorwaardelijke verbintenissen (artikelen 5.213 tot 5.222 van het nieuw BW). Het herneemt de geldende rechtspraak en rechtsleer. Echter vermeldt het niet meer uitdrukkelijk de toevallige en gemengde voorwaarde. In het nieuwe artikel 5.215 BW herneemt men ook dat enkel de zuiver potestatieve opschortende voorwaarde aan de kant van de schuldenaar ongeldig is.
De inwerkingtreding van de nieuwe artikelen aangaande de voorwaardelijke verbintenis is voorzien voor op de eerste dag van de achttiende maand na die waarin ze is bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad.