Wat is dititale inhoud en wat zijn digitale diensten?
De Richtlijn Digitale Inhoud en Diensten (EU 2019/770) maakt deel uit van Europese harmonisatie van het contractenrecht. Vanuit de wens om e-commerce en online sales te stimuleren en de het doel van Europa om de leiderspositie inzake digitale economie te bekleden, werd het hiaat blootgelegd met betrekking tot ontbrekende regels voor online aangekochte digitale inhoud zowel op Europees als nationaal niveau. In de gedigitaliseerde maatschappij van vandaag was er dus nood aan nieuw wetgevend optreden.
Deze richtlijn werd omgezet in Belgische wetgeving dat in werking is getreden op 1 juni 2022.
Toepassingsgebied
De richtlijn digitale inhoud en digitale diensten kent een dubbele afbakening op het vlak van het personeel toepassingsgebied. Deze richtlijn zal van toepassing zijn wanneer een overeenkomst werd gesloten tussen enerzijds een consument en anderzijds een professionele wederpartij. In de richtlijn wordt gesproken over een ‘handelaar’, al heeft dit in principe op vandaag gewoon dezelfde betekenis als ‘onderneming’.
De wetgever heeft het materieel toepassingsgebied van de richtlijn duidelijk willen afbakenen. Zodat een situatie ofwel onder de Richtlijn Consumentenkoop van 2019 ofwel onder de Richtlijn Digitale Inhoud en Digitale Diensten valt, maar dus niet onder de twee tegelijk. De Richtlijn Digitale inhoud is in beginsel van toepassing op alle overeenkomsten waarbij een professionele contractpartij een verbintenis aangaat om aan een consument digitale inhoud of digitale diensten te leveren in ruil voor een prijs of in ruil voor persoonsgegevens.
Uitzonderingen
- De richtlijn is niet van toepassing wanneer het gaat om lichamelijke roerende goederen waarin digitale inhoud is verwerkt. Bijvoorbeeld een auto met daarin een GPS-systeem. De regels van consumentenkoop zijn dan van toepassing op de auto en ook op de daarbij meegeleverde digitale inhoud of digitale diensten.
- de wetgever heeft proberen vernieuwen door ook een tegenprestatie in persoonsgegevens als vorm van betaling te aanschouwen. Dit moet echter worden genuanceerd. Er is geen sprake van betaling wanneer de door de consument verstrekte persoonsgegevens uitsluitend door de handelaar worden verwerkt om de digitale inhoud of de digitale dienst te leveren. Bijvoorbeeld het ingeven van een adres in een routeplanner.
Gevolgen van de richtlijn
Net zoals andere roerende lichamelijke goederen moet ook digitale inhoud en digitale diensten worden geleverd conform de voorwaarden van de koopovereenkomst. Wanneer de digitale inhoud of dienst niet de kwaliteit of prestatiekenmerken levert die de consument er redelijkerwijze mag van verwachten, kan de consument de handelaar aanspreken.
Er kan dan beroep worden gedaan op het herroepingsrecht of gebruik worden gemaakt van de wettelijke garantietermijn (en daarbij horende remediëring). In dit kader komt daar nog een belangrijk aspect bij, met name het feit dat deze digitale aankopen snel kunnen verouderen en er vaak nood is aan updates. Ook hier heeft de wetgever aan gedacht door een onderscheid te maken tussen digitale inhoud of diensten met continu levering en digitale inhoud en diensten die het voorwerp uitmaken van een eenmalige levering. Daarnaast werd aan de contractspartijen ook nog een grote vrijheid gegeven om bijzondere afspraken te maken.