Een voorbeeld van leningsovereenkomst (2022).

Leningsovereenkomst voorbeeld.

U wil een grote som geld lenen aan een familielid, een vriend of aan uw eigen vennootschap? U bent op zoek naar een template voor een standaard leningsovereenkomst. Dan bent u op het juiste adres. U vindt op deze pagina een model van leningsovereenkomst in onze webshop.

Naast het voorbeeld van leningsovereenkomst willen wij u in deze Wanted Facts zoveel mogelijk informatie geven zodat u uw eigen situatie zonder bijstand kunt regelen.

In de praktijk zijn er veel situaties denkbaar waarvoor men een leningsovereenkomst gebruikt. Te denken valt bijvoorbeeld aan:

• Leningsovereenkomst binnen de familie;
• Leningsovereenkomst van uw privé aan uw bv of andere vennootschappen;
• Leningsovereenkomst voor geld gekregen van uw ouders;
• Leningsovereenkomst tussen particulieren en vrienden;
• Leningsovereenkomst tussen vennootschappen onderling;
• Leningsovereenkomst voor geleend geld aan een werknemer;
• Enz..

Hiernavolgend verduidelijken we welke de voorwaarden zijn voor een rechtsgeldige leningsovereenkomst en wat u best opneemt in uw leningsovereenkomst. 

Mocht u toch nog vragen hebben, dan kan u steeds een beroep doen op het advies van Wanted Law.

Hoe kan ik rechtsgeldig een leningsovereenkomst opstellen?

Om deze vraag te kunnen beantwoorden, is het van belang even stil te staan bij het begrip geldlening. 

• Wat is een geldlening?

Een geldlening valt onder de noemer van de verbruiklening. Geld is immers een “soortzaak”. Geldlening is een contract waarbij de ene partij (de uitlener) aan de andere partij (ontlener) een som geld geeft onder de verplichting van de ontlener om hetzelfde bedrag, al dan niet met interest, terug te geven (artikel 1982 oud BW).

In tegenstelling tot wat er gebeurt bij bruiklening, gaat bij een geldlening (verbruiklening) de eigendom van het geleende geld over op de ontlener. De ontlener heeft natuurlijk de verplichting om een gelijksoortige zaak terug te geven, maar de uitlener is maar een gewone schuldeiser van de ontlener, met slechts een vordering tot terugbetaling. De uitlener is geen eigenaar meer van het uitgeleende geld.  

• De kenmerken van een geldlening.

De geldlening is als verbruiklening een zakelijk contract. Dit wil zeggen dat de leningsovereenkomst pas rechtsgeldig wordt afgesloten nadat de geleende som materieel werd afgegeven aan de ontlener. Hierdoor ontstaat er een zogenaamd eenzijdig contract: enkel de ontvanger van de geldsom, nl. de ontlener, heeft de verplichting om het geleende bedrag – al dan niet met interest – terug te betalen aan de uitlener.

• Geldigheidsvoorwaarden voor een lening.

1.De toestemming van de beide partijen (wilsovereenstemming);

Deze geldigheidsvoorwaarde vinden we terug in art. 1108 oud BW en is de zogenaamde ‘toestemming van de partij die zich verbindt’. Dit is de belangrijkste geldigheidsvoorwaarde, aangezien de toestemming van partijen de grondslag is van de contractuele regeling. Men bedoelt daarmee niet de toestemming van één partij, maar wel de op elkaar gerichte toestemming van beide partijen. Wanneer een partij het aanbod van een andere partij aanvaardt, is er sprake van een wilsovereenstemming en komt er een overeenkomst tot stand.

Een rechtsgeldige wilsovereenstemming betekent dat elke partij wetens en willens het contract sluit en de wil niet gebrekkig is. In het geval van een wilsgebrek stemmen werkelijke en verklaarde wil met elkaar overeen, maar is de werkelijke wil gebaseerd op een verkeerde voorstelling van zaken. Er zijn vier wilsgebreken: geweld, bedrog, dwaling en in bepaalde gevallen ook benadeling.

2. De bekwaamheid van beide partijen;

Iedere persoon is in principe rechtsbekwaam en handelingsbekwaam. Dit betekent dat men niet alleen rechten bezit, maar dat men ze ook effectief kan uitoefenen. Zo bepaalt artikel 1123 oud BW dat iedereen contracten kan afsluiten, indien hij of zij daartoe door de wet niet onbekwaam is verklaard. Voorbeelden van handelingsonbekwamen zijn: minderjarigen, verlengd minderjarig verklaarde mentaal gehandicapten en gerechtelijk onbekwaam verklaarde geesteszieken, zwakzinnigen en verkwisters met gerechtelijk raadsman.

3. De lening moet een geldig voorwerp hebben. 

Het voorwerp is het concrete rechtsgevolg dat de contractspartijen willen bereiken. Dit bestaat meestal uit de verplichting om iets te geven, doen of niet te doen. Het voorwerp van een overeenkomst moet bestaan of kunnen bestaan én moet tevens in de handel zijn. Verder moet het voorwerp bepaald of bepaalbaar zijn, aangezien partijen moeten weten tot wat zij zich verbinden. Tot slot moet het voorwerp geoorloofd zijn, d.w.z. dat het op zich niet in strijd mag zijn met de openbare orde en de goede zeden of met de regels van dwingend recht.

4. De lening moet een rechtsgeldige oorzaak hebben.

Een overeenkomst moet een geoorloofde oorzaak hebben. Een verbintenis zonder oorzaak of met een valse of ongeoorloofde oorzaak kan immers geen gevolg hebben (art. 1131 oud BW). Het is echter niet verplicht dat de oorzaak uitgedrukt wordt in het contract (art. 1132 oud BW). Het komt er in feite op neer dat de oorzaak van de verbintenis van één partij te vinden is in het (al gepresteerde of nog te presteren) voorwerp van de verbintenis van de andere partij

Leningsovereenkomst zonder rente, of met rente?

U bent volledig vrij om al dan niet interest te bedingen wanneer u een leningsovereenkomst afsluit. Artikel 1895 oud BW bepaalt een fundamentele regel, nl. het monetair nominalisme: als u geen interest heeft bedongen, dient de ontlener enkel het nominale bedrag van de geleende som terug te betalen, ongeacht de eventuele waardevermeerderingen of -verminderingen.

Als u in de leningsovereenkomst geen interest voorziet, dan zal u geen recht hebben op interest. Tussen particulieren wordt interest niet vermoed, in tegenstelling tot ondernemingen, waar er een vermoeden is dat leningen steeds met interest worden afgesloten.

In ieder geval is het geoorloofd om interest te bedingen (artikel 1905 oud BW). Als u niet expliciet in de overeenkomst interest bedingt, kan het theoretisch toch zijn dat u recht heeft op interest indien zou blijken dat u stilzwijgend interest bent overeengekomen.

Als u in de overeenkomst interest voorziet, doet u er ook goed aan om het bedrag van de interest uitdrukkelijk te voorzien (het percentage, of het dagbedrag). Wanneer er geen bedrag voorzien is, of partijen voorzien de “normale” interest, dan is de gemeenrechtelijke wettelijke interest van toepassing.

Wat is dan het bedrag van de interest die u kan vragen? De conventionele interest wordt in principe vrij bepaald door de partijen. Artikel 1907bis oud BW voorziet nochtans een speciale vorm van benadeling die de ontlener toelaat aan de rechter te vragen dat buitensporige interesten moeten verminderd worden tot de wettelijk interest. Het gaat om de situatie van het misdrijf woeker (artikel 494 Strafwetboek). Het gaat om het geval waarin de uitlener “met misbruik van de behoeften, van de zwakheden, van de hartstochten of van de onwetendheid van de ontlener, zich een interest of andere voordelen heeft doen beloven, die klaarblijkelijk de normale interest en de dekking van de risico’s van de lening overschrijden”. 

Lening zonder overeenkomst?

Als u geld leent zonder geschreven overeenkomst, loopt u grote risico’s wanneer de ontlener zich niet houdt aan de gemaakte afspraken. Immers, leningen zijn eenzijdige contracten en daarvoor gelden specifieke bewijsregels. Deze regels zijn loutere bewijsregels en geen geldigheidsvereisten.

De ontlener dient ofwel zijn terugbetalingsverbintenis volledig eigenhandig neer te schrijven, ofwel dient hij de getypte tekst te ondertekenen met de eigenhandige vermelding “goed voor zoveel Euro” waarbij het bedrag volledig in letters wordt geschreven.

Doet de ontlener dat niet, dan riskeert u dat u wanneer de ontlener in gebreke blijft de ontleende som terug te betalen, uw geld niet te kunnen recupereren wegens gebrek aan bewijs.

Leningsovereenkomst zonder notaris?

U hoeft helemaal niet naar een notaris om uw leningsovereenkomst op te maken. U kan dit uiteraard, maar dit is absoluut geen wettelijke verplichting.

Het voordeel van een lening in een notariële akte is dat u als uitlener beschikt over een uitvoerbare titel en een vaste datum. Als de ontlener zijn terugbetalingsverbintenis niet nakomt, kan u zonder een gerechtelijke procedure een beroep doen op een gerechtsdeurwaarder om onder dwang uw uitgeleend bedrag terug te vorderen. Een bijkomende voordeel van een notariële akte is dat u eventueel ook een bijkomende waarborg kunt bedingen, nl. een hypotheek. Een hypotheekvestiging veronderstelt ook aanvullende (aanzienlijke) kosten. Enkel wanneer het gaat om een substantiële private lening met noodzaak voor een sluitende waarborg lijkt het ons interessant om de leningsovereenkomst notarieel te laten verlijden.

Leningsovereenkomst met hypotheek, pandrecht of ander onderpand?

Wanneer u als uitlener geld leent, kan het zeker geen kwaad om eens stil te staan bij een eventuele waarborg. U kan denken aan meerdere waarborgen. Zo kan u eisen dat de ontlener u een roerend goed in pand geeft, maar ook een hypotheek behoort tot de mogelijkheden, zeker als het gaat om grote bedragen. Een hypotheek zal enkel mogelijk zijn voor zover de ontlener eigenaar is van een onroerend goed, en weet ook dat er aanzienlijke kosten verbonden zijn aan de notariële vestiging van de hypotheek.

Registratie leningsovereenkomst.

De registratie verleent de onderhandse leningsovereenkomst een vaste datum. Dit wil zeggen dat de datum van de registratie afdwingbaar wordt ten opzichte van derden. Door de registratie kan u bewijzen dat er minstens op datum van de registratie een leningsovereenkomst werd afgesloten tussen de betrokken partijen.

In de praktijk zien we vaak de volgende situatie: een vader leent aan zijn zoon een bepaald bedrag, en laat de lening registreren. Wanneer de vader overlijdt, heeft de lening een vaste datum, nl. de datum van het overlijden van de lener (vader). De registratie heeft zeker niet tot gevolg dat het leningsbedrag automatisch zou afgehouden worden van het erfdeel van de ontlener in de nalatenschap van de vader. Bij overlijden van de lener zullen zijn erfgenamen erfbelasting moeten betalen op het bedrag van de lening als vordering, tenzij ze bewijzen dat de lening al was terugbetaald.

In dezelfde lijn wordt ook vaak verkeerd geredeneerd wanneer de lening wordt toegestaan tussen broers en zussen. U leent aan uw zus en laat de lening registeren. Door de registratie zal bij overlijden van de gemeenschappelijke ouder het geleende bedrag zeker niet automatisch worden afgehouden van het erfdeel van de zus in de nalatenschap van de overleden ouder. U kan wel stipuleren dat de ontlener het bedrag dient terug te betalen, bijvoorbeeld binnen de drie maanden na overlijden van de gemeenschappelijke vader, dus met een loutere tijdsbepaling, zonder dat u overeenkomst dat het ontleende bedrag moet terugbetaald worden met het erfdeel van de zuster. U kan immers niet stellen dat het met de nalatenschap dient te worden terugbetaald, want dat is misschien een verboden beding over een nog niet opengevallen nalatenschap.

Wat als men de lening niet terugbetaalt?

Een lening is een contract. Wanneer een contract niet wordt gerespecteerd, kan je de gedwongen uitvoering (naleving) vorderen, of de stopzetting van de overeenkomst met schadevergoeding.

Alvorens tot dergelijke drastische stappen over te gaan, dient u als schuldeiser de schuldenaar formeel in gebreke te stellen. Hiermee geeft u als schuldeiser uw schuldenaar nog een laatste kans om vooralsnog vrijwillig het contract na te leven. U geeft gelijktijdig te kennen dat de geleende som integraal zult opeisbaar stellen wanneer de ontlener zich niet opnieuw houdt aan de afgesproken terugbetalingen. 

Betaalt de ontlener spijts aanmaning niet terug, dan hangt de volgende stap af van de vorm waarin de lening werd afgesloten.

Wanneer de lening onderhands werd overeengekomen, en dus niet notarieel, dan beschikt u niet over een uitvoerbare titel. Dit wil zeggen dat u niet anders kunt dan een gerechtelijke procedure op te starten voor een rechtbank, om een vonnis te bekomen op basis waarvan u dan de geleende bedragen via gerechtsdeurwaarder kunt opeisen. Heeft u de lening notarieel laten verlijden, dan moet u niet naar de rechtbank, want dan kan u rechtstreeks naar de gerechtsdeurwaarder op basis van de notariële akte, die als “vonnis” kan gelden.