Sharenting: wat moet ik weten als ik foto’s van mijn kinderen deel op sociale media?

Sharenting is in het algemeen nog een vrij ongekende term, maar toch komen we er meer en meer mee in aanraking. Recent nog haalde de bekende rapper Kanye West (Ye) publiekelijk uit naar zijn ex-vrouw Kim Kardashian omdat hij vond dat Kim tegen zijn wil een Tiktok-account had aangemaakt voor hun dochter North West. 

De tegenstand tegen het overmatig online plaatsen van foto’s en/of video’s van kinderen komt vanuit de vaststelling dat eens iets online staat, het er in principe voor altijd op blijft staan. Daarnaast kunnen de foto’s en video’s worden gedeeld, gebruikt of in het ergste geval misbruikt. 

Wat zegt de wet?

Enerzijds hebben ouders het recht op vrije meningsuiting, het recht op een familieleven en het recht op een privéleven. Onder de uitoefening van die rechten valt ook het delen van foto’s en video’s van hun kinderen. Anderzijds hebben die kinderen zelf ook rechten. In dit kader is vooral hun recht op privacy van belang, zodat er in principe geen afbeeldingen of video’s van hen mogen worden gepost zonder hun toestemming. 

Er valt dus reeds een paradox op te merken tussen deze rechten waardoor de centrale term dus ‘toestemming’ blijkt te zijn. Kleine kinderen, waarmee volgens de rechtspraak kinderen onder de 12 à 14 jaar worden bedoeld, zijn niet in staat om die toestemming te geven. De ouders geven dan als het ware zichzelf de toestemming om de berichten te delen. Na de leeftijd van 12 jaar wordt aangenomen dat kinderen die toestemming wel kunnen geven. 

Wanneer we spreken over het delen van foto’s en video’s komen we automatisch ook in aanraking met het portretrecht. Bij minderjarigen moeten de (beide) ouders in principe de toestemming geven om het kind af te beelden. Een ouder volstaat dus niet. Wanneer de minderjarige zelf in staat is om een oordeel te vormen, is ook zijn of haar toestemming nodig naast die van de ouders. 

Wat bij een inbreuk?

Een inbreuk op het portretrecht kan verregaande gevolgen hebben. Hoewel het weinig denkbaar is dat een kind zijn eigen ouder voor de rechter sleept omwille van een inbreuk op het portretrecht, wordt sharenting soms in het kader van echtscheidingsprocedures tussen de ouders als argument opgeworpen. Dit kan het geval zijn wanneer de ene ouder niet akkoord gaat met het deelgedrag van de andere ouder. 

Bij een inbreuk doet het kind er in eerste instantie goed aan om de ouder aan te spreken en te vragen om de beelden te verwijderen. Via veel sociale mediakanalen kan ook rechtstreeks een klacht worden ingediend wegens schending van de privacy. 

Wanneer de foto of video dan nog niet offline wordt gehaald, kan er ook naar de rechter worden gestapt. De inbreukpleger, in dit geval de ouder, kan dan aansprakelijk worden gesteld en mogelijks worden veroordeeld tot het betalen van een schadevergoeding. Daarnaast kan de rechter een bevel opleggen om de afbeelding te verwijderen of te vernietigen. Deze procedure vereist het bewijs

• dat er een schending is van het recht op afbeelding,
• dat er schade is geleden door het kind,
• dat de schade veroorzaakt is door de handeling van die ouder
• en dat de ouder degene is die de inbreuk heeft gepleegd of daarvoor verantwoordelijk is.

Expliciete kwade trouw van de ouder is hier niet vereist. 

In het ergste geval kan de ouder ook strafrechtelijk vervolgd worden, bijvoorbeeld wanneer de afbeeldingen leiden tot schending van de goede zeden.