Wat zijn de gevolgen van adoptie?

Algemeen

Een volle adoptie zal verdergaande gevolgen hebben dan een gewone adoptie. Bij een gewone adoptie worden enkel de adoptant enerzijds en de geadopteerde en diens afstammelingen met elkaar ‘verbonden’. De oorspronkelijke afstamming en verwantschap blijft in dat geval nog steeds bestaan, maar de adoptie zal sommige gevolgen veranderen.

Bij een volle adoptie daarentegen wordt de oorspronkelijke afstammingsband verbroken en vervangen door de adoptie. Een volle adoptie zorgt er dan ook voor dat de geadopteerde en diens afstammeling niet allen ten aanzien van de adoptant, maar ook ten aanzien van diens familie als afstammelingen worden beschouwd. De geadopteerde wordt in dat geval dus een volwaardig familielid en geniet dezelfde gevolgen als een oorspronkelijke afstamming. 

Een volle adoptie is echter enkel mogelijk indien de geadopteerde bij de aanvraag nog minderjarig is. Bij een gewone adoptie is er geen maximumleeftijd. Er kan nog worden opgemerkt dat een gewone adoptie om zeer ernstige reden herroepen kan worden, terwijl dit bij een volle adoptie is uitgesloten.

De adoptie heeft uitwerking vanaf het moment dat de akte van adoptie is opgemaakt door de ambtenaar van de burgerlijke stand. Vanaf dan is de adoptie definitief en geldt het zowel inter partes als erga omnes. Deze akte zorgt ook voor terugwerkende rechtsgevolgen vanaf het tijdstip van neerlegging van het verzoekschrift tot adoptie. De verhoudingen die door de adoptie tot stand komen, worden dan geacht te bestaan vanaf de dag van neerlegging. 

Familienaam

Wanneer één persoon overgaat tot adoptie zal de familienaam van de geadopteerde in principe veranderen in de naam van de adoptant. Indien de geadopteerde echter het kind is van de echtgenoot of partner van de adoptant zijn er meerdere opties:

• ofwel behoudt de geadopteerde zijn naam
• ofwel krijgt hij de naam van de adoptant 
• ofwel wordt zijn naam een combinatie van beiden

 Wanneer er twee adoptanten zijn kunnen zij kiezen dat de geadopteerde ofwel allebei hun familienaam draagt ofwel één van beide (art. 353-1 oud BW).

Men kan hier echter van afwijken en een dubbele naam vragen: de oorspronkelijke naam van de geadopteerde en die van een adoptant. Wanneer men de oorspronkelijke naam wenst te behouden zullen de oorspronkelijke ouders of voogd hiermee moeten toestemmen indien de geadopteerde minderjarig is (art. 353-2 oud BW).  

Een geadopteerde meerderjarige kan wel uitdrukkelijk vragen om zijn oorspronkelijke naam onveranderd te behouden (art. 353-3 oud BW). 

De afstammelingen van de geadopteerde krijgen dezelfde naam, ook al zijn zij geboren vóór de adoptie. Meerderjarige afstammelingen kunnen er wel voor kiezen hun naam te behouden (art. 353-6 oud BW).

Ouderlijk gezag

Door de adoptie krijgt de adoptant ook het ouderlijk gezag. Te denken valt aan belangrijke beslissingen met betrekking tot de gezondheid en opvoeding van de geadopteerde, het beheer en genot over diens goederen. Bij een stiefouderadoptie of een adoptie door twee personen oefenen zij het ouderlijk gezag gezamenlijk uit (art. 353-8 en 353-9 oud BW).

Hieruit volgt ook dat de oorspronkelijke ouders hun ouderlijk gezag verliezen. Wanneer een (van de) adoptant(en) overlijdt, kan (kunnen) de oorspronkelijke ouder(s) vragen om opnieuw het ouderlijk gezag te krijgen. Indien zij dit niet doen of het verzoek wordt afgewezen, wordt de geadopteerde onder voogdij geplaatst (art. 353-10 oud BW).

Onderhoudsverplichtingen

Net zoals de oorspronkelijke ouders heeft de adoptant een onderhoudsplicht ten aanzien van de geadopteerde en diens afstammelingen indien zij zelf niet meer in hun levensonderhoud kunnen voorzien. De adoptanten zullen in de eerste plaats tot levensonderhoud worden aangesproken, nadien volgen de oorspronkelijke ouders. Bij een stiefouderadoptie of een partneradoptie, zullen zowel de echtgenoot of partner als de adoptant levensonderhoud verschuldigd zijn. Maar ook het omgekeerde geldt: de geadopteerde en diens afstammelingen moeten in het levensonderhoud van hun adoptant(en) en oorspronkelijke ouder(s) voorzien indien deze laatste behoeftig zijn (art. 353-14 oud BW).

Erfrecht

Op erfrechtelijk vlak kunnen de gewoon geadopteerde en diens afstammelingen zoals voor de adoptie erven in hun oorspronkelijke familie. Daarnaast kunnen zij ook erven van de adoptanten. Dit blijft beperkt tot de adoptanten en strekt zich niet uit tot het erven van andere familieleden (art. 4.12 BW).

Door een volle adoptie worden de familiebanden tussen de geadopteerde en diens oorspronkelijke familie verbroken. Dit moet wel worden genuanceerd bij volle stiefouderadoptie, volle partneradoptie en volle voormalige partneradoptie. In dat geval behoort het kind van de echtgenoot, de partner of de voormalige partner van de adoptant, nog steeds tot de familie van die echtgenoot of die (voormalige) partner.

Familienaam

Wat betreft de familienaam gelden bij een volle adoptie dezelfde regels als bij een gewone adoptie, met uitzondering dat de geadopteerde niet kan vragen om (ook) zijn oorspronkelijke naam te behouden (art. 356-2 oud BW).

Ouderlijk gezag

Enkel de adoptant of de adoptanten hebben het ouderlijk gezag bij een volle adoptie. De oorspronkelijke ouders verliezen dit gezag, met die nuance dat de oorspronkelijke ouder van het kind bij een volle stiefouderadoptie of (voormalige) partneradoptie dit gezag samen met de adoptant moet uitoefenen. De oorspronkelijke ouders kunnen het ouderlijk gezag niet meer terugvragen bij overlijden van (een van) de adoptant(en).

Onderhoudsverplichtingen

Aangezien de geadopteerde niet meer tot zijn oorspronkelijke familie behoort, heeft hij geen recht op, maar ook geen plicht tot levensonderhoud meer ten aanzien van zijn oorspronkelijke familie.

Erfrechten

De ten volle geadopteerde en zijn afstammelingen worden op erfrechtelijk vlak beschouwd als volwaardige erfgenamen waardoor zij ook hun erfrechtelijke aanspraken kunnen laten gelden ten aanzien van de hele adoptieve familie. Ook de adoptieve familie heeft erfrechtelijke aanspraken op de nalatenschap van de geadopteerde.