Hoe verloopt de adoptieprocedure?

Voorafgaande vaststelling van geschiktheid

In de meeste gevallen zal eerst een procedure moeten doorlopen worden om te beoordelen of de kandidaat-adoptant sociaal-psychologisch geschikt is om iemand te adopteren. Indien er al een bepaalde band met het kind is (u heeft al enige tijd samengewoond of u bent tot in de derde graad verwant) zal dit maatschappelijk onderzoek tijdens de adoptieprocedure plaatsvinden.

Verzoekschrift tot adoptie

De procedure wordt opgestart met een eenzijdig verzoekschrift tot adoptie. Hierin wordt onder andere vermeld of het gaat over een volle of gewone adoptie, evenals de redenen hiervoor. Dit verzoekschrift dient neergelegd te worden op de griffie van de familierechtbank, ondertekend door de kandidaat-adoptant of zijn advocaat. Indien voorafgaand het geschiktheidsvonnis werd verkregen, moet het verzoekschrift neergelegd worden voor het verstrijken van de geldigheidsduur van dit vonnis (art. 1231-3 Ger.W.).

In principe zal de kandidaat-adoptant zelf een verzoekschrift moeten indienen. Toch zal het openbaar ministerie in drie gevallen zelf het initiatief kunnen nemen. Dit is zo wanneer iemand die tot de adoptie moest toestemmen zijn toestemming onverantwoord heeft geweigerd (art. 1231-24 Ger.W.).  In twee gevallen heeft het O.M. zelfs een monopolie waardoor de kandidaat-adoptant zelfs geen verzoek kan indienen. Dit is zo indien er zeer ernstige redenen bestaan die een nieuwe adoptie vereisen, ofwel door een vreemde, ofwel door de nieuwe echtgenoot of nieuwe partner van de adoptant.

Moraliteitsonderzoek van het Openbaar Ministerie

De griffier maakt vervolgens, binnen de acht dagen, uw verzoekschrift over aan het Openbaar Ministerie. Het O.M. zal onder andere uw strafregister raadplegen en alle nuttige inlichtingen inwinnen die verband houden met de adoptie. Zo zal het advies vragen van de ouder(s) van de geadopteerde, van de persoon die het kind heeft opgevangen, van de kinderen van de adoptant, van de personen die hun toestemming moesten geven en dit weigerden (art. 1231-5 Ger.W.). 

Het Openbaar Ministerie zal hier haar conclusies uit trekken en haar advies met de ingewonnen inlichtingen terugsturen naar de griffier. Dit dient te gebeuren binnen de twee maanden na ontvangst van het verzoekschrift (art. 1231-7, 1ste lid Ger.W.).

Nadat de vereiste documenten en inlichtingen zijn verzameld zullen de kandidaat-adoptant en de geadopteerde die moet toestemmen, binnen de drie dagen, een brief krijgen waarin zij worden opgeroepen om hiervan kennis te nemen (art. 1231-8 Ger.W.). 

De behandeling van uw verzoek ter zitting van de familierechtbank

U wordt vervolgens uitgenodigd op een zitting waarop uw verzoek zal behandeld worden. De rechter zal op deze zitting meerdere personen horen. Uiteraard worden de adoptant(en) en de geadopteerde die ouder is dan twaalf jaar gehoord. De geadopteerde die ouder is dan twaalf jaar bezit zelfs een vetorecht. 

Indien de geadopteerde jonger is dan twaalf jaar zijn er twee mogelijkheden:

• ofwel blijkt uit het voorafgaande onderzoek dat hij zijn mening kan geven en wordt hij gehoord;
• ofwel krijgt hij 15 dagen om aan de familierechtbank te vragen hem te horen.

Met de mening van het kind zal rekening worden gehouden in functie van zijn leeftijd en rijpheid (art. 1231-10, 1ste lid, 3° Ger.W.). De familierechter zal ook andere personen moeten horen, zoals de personen die een ongunstig advies hebben gegeven of personen die moeten toestemmen in de adoptie. 

Om geen overhaaste beslissingen te nemen zal de familierechtbank ten vroegste zes maanden na de aanvraag uitspraak doen, tenzij de geadopteerde al langer dan zes maanden door de adoptant(en) wordt opgevoed (art. 1231-13 Ger.W.). Wanneer het een gewone adoptie van een meerderjarige betreft, geldt deze termijn niet.

Het vonnis houdende de adoptie

Als alles normaal verloopt, spreekt de familierechter de adoptie uit in een vonnis. Vervolgens zal de ambtenaar van de burgerlijke stand een akte van adoptie opmaken. Hiermee is de adoptieprocedure voltooid.