Wat is de bewijswaarde tot bewijs van het tegendeel van een proces-verbaal (PV)?

Proces-verbaal als inlichting.

Normaal gezien geldt een proces-verbaal als loutere inlichting. De rechter is dus niet gebonden en mag er zelf vrij een bewijswaarde aan hechten.

Proces-verbaal met bewijswaarde tot bewijs van het tegendeel.

Het is echter ook mogelijk dat er sprake is van een proces-verbaal met bewijswaarde “tot bewijs van het tegendeel”. Deze soort komt zowel voor in het Wetboek van Strafvordering als in de Wegverkeerswet.

Artikel 154 Wetboek van Strafvordering bepaalt:
“De overtredingen worden bewezen hetzij door processen-verbaal of verslagen, hetzij door getuigen bij ontstentenis van verslagen en processen-verbaal of tot staving ervan.
Niemand wordt op straffe van nietigheid, toegelaten om door getuigen bewijs te leveren boven of tegen de inhoud van de processen-verbaal of verslagen van de officieren van politie aan wie de wet bevoegdheid verleent om wanbedrijven of overtredingen vast te stellen zolang er geen betichting van valsheid is. De processen-verbaal en verslagen daarentegen, opgemaakt door agenten, aangestelden of officieren aan wie de wet niet het recht verleent om geloofd te worden zolang er geen betichting van valsheid is, kunnen bestreden worden met tegenbewijzen, hetzij door geschrift, hetzij door getuigen, indien de rechtbank het geraden oordeelt ze toe te laten.”

Artikel 62 Wegverkeerswet bepaalt: “De overheidspersonen die door de Koning worden aangewezen om toezicht te houden op de naleving van deze wet en haar uitvoeringsbesluiten, stellen de overtredingen vast door processen-verbaal die bewijskracht hebben zolang het tegendeel niet is bewezen.”

Processen-verbaal met bewijswaarde tot bewijs van het tegendeel zijn pv’s die de rechter voor waar moet aannemen, tot bewijs van het tegendeel. Bewijs van het tegendeel is echter wel mogelijk. Deze bewijswaarde heeft enkel betrekking op de door de verbalisant persoonlijk gedane zintuiglijke vaststellingen over de elementen van het misdrijf, de omstandigheden, de verklaringen en de getuigenissen. De inlichtingen die de verbalisant buiten de vaststellingen verkrijgt en vermoedens vallen hier niet onder. Het gaat dus enkel over de persoonlijke materiële vaststellingen van het misdrijf zelf door de gemachtigde agenten. Het geldt dus niet voor later verstrekte gegevens. Daarom zullen de verbalisanten zoveel mogelijk informatie in het aanvankelijk proces-verbaal proberen te vermelden in plaats van in de aanvullende processen-verbaal. Deze bewijswaarde geldt ook enkel maar voor overtredingen en wanbedrijven. Voor misdaden gelden de processen-verbaal enkel als inlichting. De bewijswaarde geldt ook enkel voor de materialiteit van de verklaringen en niet voor de waarachtigheid ervan.

Tegenbewijs.

Het is aan de belanghebbende partij die de onjuistheid van het proces-verbaal dient aan te tonen. Vaak zal het gaan om de beklaagde. Het tegenbewijs kan door alle middelen van recht geleverd worden. Dit kan dus onder meer door getuigen, geschriften, deskundigen, vermoedens, enz. Het is ook mogelijk om het tegenbewijs voor de bijzondere bewijswaarde voor het eerst in hoger beroep te leveren. De rechter beoordeelt vervolgens op onaantastbare wijze de bewijswaarde van het tegenbewijs. Niet elk middel zal voldoende zijn om het tegenbewijs te leveren.

Materiële vergissing.

Op 6 oktober 2020 heeft het Hof van Cassatie geoordeeld dat de rechter een materiële vergissing in een proces-verbaal met bijzondere bewijswaarde wel kan verbeteren. In dit geval had de verbalisant in het proces-verbaal vermeld dat de beklaagde de Nederlandse taal niet machtig was. De rechters stelden echter vast dat uit niets bleek dat de beklaagde problemen met de taal ondervond. De rechters oordeelden dat het ging om een manifeste verschrijving.