Anticonceptie en sterilisatie
Iedereen heeft het recht om een gezin te stichten. Of u kinderen wil of niet kiest u zelf. Indien u geen kinderen wenst bestaan er verschillende oplossingen, bijvoorbeeld anticonceptie of sterilisatie. Waar men hier vroeger eerder conservatief over stond, laat men dergelijke handelswijzen toe. U heeft namelijk het recht om over uw eigen lichaam te beschikken. Toch blijft het nog een gevoelig onderwerp onder andere voor de Katholieke Kerk.
Anticonceptie.
Er bestaan verschillende vormen van anticonceptie: een condoom, anticonceptiepil, pleister, spiraaltje, prikpil ... In de loop der jaren is de visie in België rond anticonceptie veranderd. Daar waar het tot begin jaren ‘70 van vorige eeuw nog strafbaar was om anticonceptionele middelen tentoon te stellen, te verspreiden en te publiceren, is het nu gebruikelijk om de mensen hierover in te lichten en reclame te maken.
Of u al dan niet anticonceptie gebruikt is een persoonlijke keuze. Het maakt deel uit van uw zelfbeschikkingsrecht met betrekking tot de fysieke bestanddelen van de persoonlijkheid. De toestemming van anderen (zoals de partner) is voor het gezondheidsrecht niet vereist. Indien een echtgenoot echter zonder gegronde reden anticonceptie blijft gebruiken en weigert kinderen te verwekken, ook al heeft de andere echtgenoot een sterke kinderwens, kan dit eventueel een grond tot echtscheiding uitmaken (Cass. 6 oktober 1988).
Sterilisatie en vasectomie.
Indien u een stap verder wenst te gaan is sterilisatie ook een optie. In de huidige stand van zaken kennen zowel de sterilisatie als de vasectomie (sterilisatie bij mannen) een zeer hoog slaagpercentage.
Toch is het mogelijk dat de sterilisatie om de een of andere reden mislukt. In dat geval zou u kunnen overwegen de arts aansprakelijk te stellen. In de rechtspraak en rechtsleer is het niet duidelijk of u in dit geval moet bewijzen dat de arts een fout beging doordat hij het afgesproken resultaat niet bereikte, dan wel dat hij een fout beging door niet voldoende inspanningen te leveren om de sterilisatie tot een goed einde te brengen. In principe verbindt de arts zich ertoe om alle huidige, beschikbare middelen aan te wenden om te bereiken wat is afgesproken. Het zou echter ook kunnen dat de arts en de patiënt uitdrukkelijk iets anders hebben afgesproken of dat uit de impliciete wil van de partijen blijkt dat er een resultaat werd beoogd. In dat geval ligt de bewijslast van de patiënt niet zo hoog.
Een operatie zou kunnen gezien worden als opzettelijke slagen en verwondingen. Toch kan een arts niet zomaar strafrechtelijk worden aangesproken. Er is namelijk een wettelijke grondslag waardoor hij zijn beroep kan uitoefenen. Wel zullen er enkele voorwaarden vervuld moeten zijn opdat een arts niet strafrechtelijk aansprakelijk kan worden gesteld. In de eerste plaats moet er een medische noodzaak zijn voor de handeling – hierbij wordt ook rekening gehouden met psychologische en sociale aspecten, waardoor een sterilisatie hieronder valt. Ten tweede moet er een redelijke verhouding bestaan tussen het gevaar voor de patiënt en de behandeling. Daarnaast moet de patiënt in principe zijn geïnformeerde toestemming geven. Op dit principe kan een uitzondering worden gemaakt bij hoogdringendheid, of wanneer de patiënt zich in comateuze toestand bevindt. Ten slotte moeten de regels van de kunst worden nageleefd en moet alle beschikbare wetenschappelijke kennis worden toegepast. De arts moet de patiënt dus ook voldoende inlichten over de sterilisatie, net zoals de gevolgen en de risico’s hiervan. Deze laatste zal hierna zijn toestemming moeten geven. Er worden bij een sterilisatie geen extra toestemmingsvereisten of informatieverplichtingen voorgeschreven, gelet op het feit dat er niet al te veel risico’s verbonden zijn aan deze ingreep.
Moet de partner toestemmen met de sterilisatie van zijn of haar partner?
De partner moet daarentegen geen toestemming geven. Deze ingreep heeft namelijk enkel betrekking op de fysieke integriteit van de patiënt.
Minderjarigen en zwakzinnigen.
Minderjarigen krijgen in het gezondheidsrecht een specifiek statuut. Afhankelijk van hun leeftijd en maturiteit worden zij betrokken bij de uitoefening van hun patiëntenrechten. In sommige gevallen kan hij deze rechten zelfs zelf uitoefenen. In België wordt er niet met leeftijdsgrenzen gewerkt. Gemiddeld neemt men aan dat een minderjarige vanaf de leeftijd van veertien à zestien jaar beter in staat is om zelf en zelfstandig iets te kunnen beslissen. Elke persoon is uniek, dus zal er per persoon naar de leeftijd moeten worden gekeken. Ook kan men rekening houden met de aard en de draagwijdte van de ingreep. Zo kan men hogere maturiteitseisen stellen voor het ondergaan van een sterilisatie (omdat dit onomkeerbaar is) in vergelijking met het verkrijgen van een voorschrift voor contraceptiva.
Een andere groep personen die een speciaal statuut hebben zijn zwakzinnigen, of mentaal gehandicapten. De vraag rees of men deze personen bepaalde anticonceptiva kon opdringen of kon verplichten een sterilisatie te ondergaan. Het antwoord hierop is negatief. Elke medische ingreep, dus ook sterilisatie, vereist zoals gezegd een vrije en geïnformeerde instemming van de patiënt. Soms kan het zijn dat de vrederechter bepaald dat een persoon onbekwaam is om bepaalde handelingen te stellen. Voor hoogstpersoonlijke handelingen, waaronder een sterilisatie, kan er geen vertegenwoordiger of bewindvoerder optreden. In dat geval moet de beschermde persoon zijn toestemming zelf geven. Wanneer deze toestemming niet wordt gegeven en men toch overgaat tot een sterilisatie, is er een ongeoorloofde aantasting van de fysieke integriteit. Volgens sommige internationale verdragen kan dit zelfs een verboden vorm van foltering uitmaken. Dit zou eventueel ook een inbreuk kunnen zijn op het recht op bescherming van het privéleven (art. 8 EVRM) en het recht om te huwen en een gezin te stichten (art. 12 EVRM).
Heeft u een probleem inzake familierecht of een persoonlijke vraag?
Kom te weten wat uw mogelijkheden zijn en contacteer de advocaten van Wanted Law. Zij staan voor u klaar om u te helpen!
Overtuig uzelf!
Wat denken anderen over de diensten van Wanted Law? U kan hier een kijkje nemen bij de reviews die anderen het advocatenkantoor Wanted Law gaven.
Kom ook alles te weten over