Wat is adoptie?

Gewone adoptie

Gewone adoptie is mogelijk bij zowel een minderjarig als een meerderjarig kind. Bij de gewone adoptie behoudt het kind de juridische afstammingsband met zijn oorspronkelijke ouders. Bovendien komt er ook een nieuwe afstammingsband tot stand tussen de adopterende ouder en het geadopteerde kind. Het geadopteerde kind zal op voet van gelijkheid staan ten opzichte van eventuele andere afstammelingen van de adopterende ouder. Het geadopteerde kind krijgt echter geen afstammingsband ten aanzien van de resterende personen uit de nieuwe familie. Het geadopteerde kind zal bijvoorbeeld juridisch gezien geen kleinkind zijn van de ouders van de adopterende ouder. Dit heeft tot gevolg dat het voor het geadopteerde kind mogelijk is om zowel te erven van zijn oorspronkelijke familie, als van de adopterende ouder (art. 4.12 BW).

De gewone adoptie is herroepbaar in geval van zeer gewichtige redenen (art. 354-1, 1ste lid oud BW). Hiervoor dient geen fout aangetoond te worden. Herroeping moet bovendien steeds gebeuren in het belang van kind.

Volle adoptie

Volle adoptie is alleen mogelijk zolang het kind minderjarig is bij het indienen van het verzoekschrift. Bij de volle adoptie wordt de  juridische afstammingsband met de oorspronkelijke familie verbroken. Juridisch gezien behoort het kind vanaf het vonnis dus enkel nog tot de nieuwe familie, nl. die van de adopterende ouders. Het kind wordt als het ware volledig geïntegreerd in de nieuwe familie (art. 356-1 oud BW). Het geadopteerde kind kan bijgevolg enkel nog erven van deze familie.

De volle adoptie is in principe onherroepbaar (art. 356-4, 1ste lid oud BW), herziening is wel mogelijk (art. 351 oud BW).

Gemeenschappelijke bepalingen

Zowel gewone als volle adoptie moet steeds gegrond zijn op wettige redenen. Daarnaast zal de adoptie enkel plaatsvinden in het hoger belang van het kind en met eerbied voor de fundamentele rechten die op grond van het internationaal recht toekomen (art. 344-1 oud BW). 

Deze wettige redenen staan niet gespecifieerd in de wet, maar volgens rechtspraak van het Hof van Cassatie houdt dit een dubbele vereiste in:

• de voorgenomen adoptie mag niet strijdig zijn met de openbare orde noch andere wettelijke bepalingen van dwingend recht
• de voorgenomen adoptie mag niet worden afgewend van haar eigenlijke doelstelling 
  • bijvoorbeeld:
    • endofamiliale adoptie: een bestaande feitelijke (opvoedings)situatie juridisch vorm geven, zoals de adoptie door de meemoeder
    • caritaitieve adoptie: het kind opnemen in een nieuwe familie, zoals de adoptie van een weeskind
  • de adoptie kan afgewend worden indien bv. de reden voor adoptie bestaat uit het verkrijgen van een verblijfsrechtelijk voordeel of uit het geven van een kind aan een familie i.p.v. het geven van een familie aan een kind

Adoptie door een persoon waarmee het kind verwant is  (zoals bv. de grootouder, tante, (half)broer, etc.), is mogelijk en niet door de wet verboden. maar rechtspraak zegt wel dat er sprake moet zijn van uitzonderlijke omstandigheden om de bestaande familiale orde zo ingrijpend te wijzigen. Enkel als dat het geval is, is de vereiste van wettige reden vervult. 

Procedure

De procedure van beide adoptiesoorten is identiek en kan per verzoekschrift ingesteld worden bij de familierechtbank.

Stiefouderadoptie?

Wanneer de echtgenoot van een ouder, die al dan niet nog in leven is, overgaat tot adoptie, spreekt men van stiefouderadoptie. Ook spreekt men van partneradoptie wanneer de wettelijk samenwonende partner of de feitelijk samenwonende partner overgaat tot adoptie van het kind van zijn partner.