De minderjarige treedt op zonder zijn wettelijke vertegenwoordiger
Wanneer een minderjarige optreedt zonder wettelijke vertegenwoordiging in die gevallen waarin hij moest vertegenwoordigd worden, zijn deze handelingen nietig.
Het is mogelijk dat de minderjarige, die in principe handelingsonbekwaam is, een handeling stelt zonder gebruik te maken van de verplichte vertegenwoordiging. In dat geval is de handeling nietig. In deze context gaat het over relatieve nietigheid, met andere woorden enkel de vertegenwoordiger (en in principe de minderjarige zelf) kan de nietigheid van de handeling vorderen. Omwille van de nietigheid wordt de handeling geacht nooit te zijn gesteld en worden de betrokken partijen terug in hun oorspronkelijke situatie geplaatst.
Verplichting van de rechter om handelingen nietig te verklaren
De rechter is alleen in de volgende gevallen verplicht om de nietigheid uit te spreken, en slechts wanneer deze gevorderd wordt:
- De minderjarige heeft geen onderscheidingsvermogen: de rechter is verplicht de nietigheid uit te spreken wanneer deze gevorderd wordt.
- De minderjarige heeft onderscheidingsvermogen: hier wordt nog een verder onderscheid gemaakt:
- Indien het gaat om een handeling die zelfs de vertegenwoordigers van de minderjarige niet zouden kunnen stellen zonder het naleven van de specifieke vereisten, dan is de rechter verplicht de nietigheid uit te spreken wanneer deze gevorderd wordt.
- Indien het gaat om een handeling die de vertegenwoordigers kunnen stellen zonder naleven van de specifieke vereisten, dan is de rechter niet steeds verplicht de nietigheid uit te spreken wanneer men deze vordert. Er rust enkel een verplichting op de rechter wanneer de minderjarige benadeeld is geweest bij het stellen van de handeling.
Een benadeling kan zowel gaan om een groot onevenwicht tussen de wederzijds bedongen prestaties van de partijen bij het contract, als om een groot onevenwicht tussen de wederzijds bedongen vermogensrechtelijke verschuivingen. In dat laatste geval kan het bijvoorbeeld gaan om de verkoop van een goed door de minderjarige aan een zeer lage prijs. Indien de benadeling eerder toevallig is, heeft deze geen nietigverklaring tot gevolg.
Wat zijn de gevolgen van de nietigverklaring?
Wanneer men een handeling nietig verklaart, is de minderjarige in beginsel niet verplicht zijn ontvangen deel terug te geven. In tegenstelling tot de wederpartij, die steeds zijn ontvangen deel dient terug te geven, zal de minderjarige enkel moeten teruggeven op voorwaarde dat de wederpartij kan bewijzen dat de minderjarige voordeel heeft gehaald uit de handeling.
Wanneer de minderjarige met onderscheidingsvermogen een gerechtelijke procedure opstart als eiser, kan deze wel degelijk ontvankelijk zijn. De wederpartij kan echter opwerpen dat de minderjarige optreedt zonder vertegenwoordiging, en moet dit rechtgezet worden tijdens de procedure. Dit noemt men in het juridische jargon een dilatoire exceptie.
Heeft u nog vragen?
Contacteert u gerust de advocaten van Wanted Law. Zij staan klaar om u met raad en daad bij te staan!