De plicht tot eerbied van het kind voor zijn ouders
Art. 371 oud BW stelt dat een kind en zijn ouders op elke leeftijd aan elkaar respect verschuldigd zijn. Dit is de plicht tot eerbied van het kind voor zijn ouders.
Wat houdt deze plicht in? Een kind is gedurende zijn hele leven wettelijk verplicht tot eerbied van zijn juridische ouders. Deze plicht staat los van de minderjarigheid, ze duurt dus levenslang.
Daarnaast is deze plicht wederkerig. Ouders zijn dus ook gedurende geheel hun leven eerbied verschuldigd aan hun kinderen.
Wat als het kind zijn plicht tot eerbied voor zijn ouders miskent?
Een meerderheid van de feitenrechters meent dat de “grove” miskenning van de plicht tot eerbied door het (meerderjarig/ouder minderjarig) kind ten aanzien van zijn ouder(s), aanleiding kan geven tot ontheffing van hun onderhoudsverplichting en -bijdrage (overeenkomstig art. 203 oud BW).
Een grove miskenning kan onder meer bestaan uit:
- de ouder(s) beledigen;
- de ouder(s) slagen en verwondingen toekennen;
- het weigeren de ouder(s) in te lichten over zijn studies;
- een grove tekortkoming aan respect ten aanzien van de ouder(s);
- een contactverbreking ten aanzien van de ouder(s) gedurende een lange periode (bv. 1 jaar).
Maar…het Hof van Cassatie, het hoogste rechtscollege in België, gaat niet akkoord met deze redenering van de feitenrechters. Het Hof oordeelt dat de grove miskenning géén ontheffing van de wettelijke verplichting tot onderhoud van de ouder(s) tot gevolg kan hebben. Het recht op onderhoud is van openbare orde, aldus het Hof, waardoor een rechter niet kan beslissen dat het kind zijn recht op een onderhoudsbijdrage kan verliezen wegens gebrek aan respect voor zijn ouder(s) (Cass. 3 juni 2010, RW 2010-11,1648, noot F. Swennen).
Rechtsmisbruik?
Wanneer een ouder wil ontkomen aan zijn onderhoudsverplichting, omdat zijn kind geen eerbied en respect toont, dan kan men proberen rechtsmisbruik in te roepen.
Rechtsmisbruik is een rechtsfiguur die slaat op de uitoefening van een recht die kennelijk de grenzen te buiten gaat van de normale uitoefening door een redelijk en voorzichtig persoon, in dezelfde concrete omstandigheden. Wanneer een persoon misbruik maakt van een recht, kan de rechter de uitoefening matigen.
Bijgevolg zal een rechter de uitoefening van het wettelijk recht op onderhoudsbijdrage van het kind ten aanzien van zijn ouders kunnen matigen, wanneer het kind misbruik maakt van dat recht door zijn verplichting tot eerbied manifest te schenden.