Keuzerecht en –plicht om een voornaam voor het kind te bepalen
Hoe wordt de voornaam verkregen? In tegenstelling tot de familienaam, wordt de voornaam gekarakteriseerd door het feit dat deze gekozen wordt. Krachtens artikel 44, 1° van het oud Burgerlijk Wetboek moet de geboorteakte verplicht de voornaam of voornamen van de pasgeborene bevatten. Bijgevolg is elke persoon gehouden een voornaam te hebben. Als de ouders zich niet kwijten van hun verplichting om hun kind een voornaam te geven, moet het Openbaar Ministerie beroepsmatig optreden.
Titularissen van het keuzerecht
Het keuzerecht komt in principe enkel toe aan de titularissen van het ouderlijk gezag. Het recht om het kind een voornaam te geven is een onderdeel van het ouderlijk gezag. Indien door omstandigheden (bv. overlijden, afwezigheid of wilsonbekwaamheid) geen ouder gebruik kan maken van dit prerogatief, is het Openbaar Ministerie verplicht om een vordering in te stellen tot aanvulling van de geboorteakte.
In de praktijk is het toegestaan dat één van de ouders zijn keuzerecht uitoefent, hoewel het keuzerecht toebehoort aan elk van beide ouders. De wet voorzien niet in een oplossing voor het geval de ouders ruziën en één van hen met miskenning van de andere het keuzerecht van de voornaam heeft uitgeoefend. De ouder wiens bevoegdheid werd miskend, kan een vordering tot verbetering van de voornaam instellen voor de familierechtbank.
Keuzevrijheid van de voornaam
Het principe van keuzevrijheid werd ingevoerd door de wet van 15 mei 1987. Destijds was het keuzerecht beperkt tot voornamen die terug te vinden waren in de gebruikelijke kalenders.
Op de principiële keuzevrijheid bestaan drie uitzonderingen. Het is aan de ambtenaar van de burgerlijke stand om de keuze te toetsen aan de beperkingen (artikel 370/2 oud BW):
- De voornaam mag niet leiden tot verwarring, d.w.z. dat de eerste voornaam geslachtsconform zou moeten zijn. Verder is deze beperking ingevoerd om het overdreven gebruik van voornamen te verminderen.
- De voornaam mag geen schade toebrengen aan het kind; de ambtenaar van de burgerlijke stand heeft de autoriteit om aanstootgevende en belachelijke voornamen te weigeren.
- De voornaam mag geen schade toebrengen aan derden; het is niet mogelijk om een bestaande familienaam als voornaam te gebruiken.
Niets belet het de ouders om slechts één voornaam te kiezen.
Wat is de definitie van de voornaam?
De voornaam is een bestanddeel van de naam dat individueel is aan een bepaald persoon, en aldus meerdere personen van dezelfde familie van elkaar onderscheidt.