Wat zijn de voorwaarden voor een verandering van familienaam?
De verandering van de familienaam is volgens de wet een uitzonderlijke zaak. De onveranderlijkheid van de familienaam is namelijk het uitgangspunt.
Sinds de invoering van de vereenvoudigde procedure voor naamsverandering in 2024 bestaan er twee verschillende procedures voor naamsverandering.
Als men de naam wil veranderen in een naam die de ouders zelf hadden kunnen toekennen, kan dit voortaan via de vereenvoudigde procedure.
Wil men de naam echter veranderen in een andere naam dan die welke de ouders hadden kunnen toekennen of voldoet men niet aan de voorwaarden van de vereenvoudigde procedure, dan moet men nog steeds de algemene procedure volgen.
1. De vereenvoudigde procedure
Iedere meerderjarige burger heeft voortaan de mogelijkheid om éénmaal van naam te veranderen via een vereenvoudigde procedure. Deze is sneller en goedkoper dan de algemene procedure.
Voorwaarden en beperkingen
- Eenmalig karakter
U kan slechts eenmaal gebruik maken van de vereenvoudigde procedure. Als u nogmaals van naam wenst te veranderen dan dient dit via de algemene procedure te gebeuren en zal u dus ernstige redenen moeten voorleggen.
- Toepassingsgebied: meerderjarigen en ontvoogde minderjarigen
Een verklaring tot naamsverandering kan enkel afgelegd worden door meerderjarigen of ontvoogde minderjarigen. Voor minderjarigen geldt dat zij hun naam enkel kunnen veranderen via de algemene procedure, waarbij zij vertegenwoordigd moeten worden door hun ouder(s) of voogd.
- Keuzevrijheid naam
De wet verwijst hiervoor uitdrukkelijk naar de bestaande regels rond naamtoekenning bij oorspronkelijke- en adoptieve afstamming. De keuzevrijheid wordt beperkt tot de keuzemogelijkheden die de ouders zelf hadden bij de geboorte/adoptie/afstammingswijziging.
Procedure
Wenst u uw familienaam te veranderen volgens de vereenvoudigde procedure, dan moet u een verklaring tot naamswijziging afleggen voor de ambtenaar van de burgerlijke stand.
De gevolgen van de naamsverandering
De naamsverandering na de vereenvoudigde procedure geldt automatisch voor de niet-ontvoogde minderjarigen die (deels) de naam van deze ouder dragen. Aan het kind, dat op het ogenblik van het verzoek de leeftijd van 12 jaar bereikt heeft, wordt de naam slechts toegekend met diens toestemming.
Indien de naamsverandering wordt goedgekeurd, bent u verplicht om deze naam te gebruiken.
Wat kost een naamsverandering?
De kosten voor een naamsverandering via de vereenvoudigde procedure kunnen variëren. In sommige steden worden hiervoor zelfs geen kosten in rekening gebracht. Voor informatie over de kosten in uw stad of gemeente kunt u de website van de betreffende stad of gemeente raadplegen.
2. De algemene procedure
Indien u niet voldoet aan de voorwaarden voor de vereenvoudigde procedure, kan u nog steeds uw familienaam wijzigen via de algemene procedure.
Voorwaarden
- Er moeten ernstige redenen zijn
U moet blijk geven van een wettig belang, dat moreel of materieel kan zijn. Voorbeelden van ernstige redenen zijn:- Een belachelijk klinkende naam vervangen;
- Een naam te bestendigen van een familielid, die met uitsterven bedreigd is;
- Een naam van vreemde oorsprong vervangen zodat de persoon zich makkelijker kan integreren;
- Het kind de naam geven van zijn juridische vader;
- Het kind de naam geven van zijn feitelijke vader.
- De naam mag geen verwarring wekken
Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn wanneer u een dubbele naam vraagt of een naam vraagt waarbij de letters ‘de’ en ‘van’ met kleine letters geschreven zijn omdat het dan lijkt dat de persoon van adel is.
- De nieuwe naam mag derden of de verzoekende partij niet beschadigen
Procedure
Wenst u uw familienaam te veranderen volgens de algemene procedure, dan moet u een schriftelijk verzoek indienen bij de Minister van Justitie. Dit verzoek dient uitdrukkelijk gemotiveerd te worden. Zo geeft u de ernstige redenen op waarop uw vraag is gebaseerd, en dient u eveneens aannemelijk te maken dat de naamsverandering niet tot verwarring zal leiden en eveneens geen schade zal toebrengen noch aan uzelf, noch aan derden.
Indien een minderjarige van familienaam wenst te veranderen, dient dit verzoek geformuleerd te worden door de beide ouders of door de voogd in kwestie. Wanneer beide ouders gescheiden van elkaar leven en het verzoek ingediend wordt door een van beide ouders, zal de andere ouder daar normaliter over worden ingelicht. Als u kinderen heeft en u wenst van naam te veranderen, bent u verplicht om te verduidelijken of u ook wenst dat uw kinderen van familienaam veranderen.
Naast een gemotiveerd verzoek tot naamsverandering, dient u een hele reeks documenten te voegen bij uw aanvraag, namelijk:
- Een integrale kopie van de geboorteakte. Indien u in het buitenland geboren zou zijn, volstaat een evenwaardige akte, eventueel na legalisering van deze akte. Mocht u in de onmogelijkheid verkeren om geen enkele akte van de burgerlijke stand te kunnen voorleggen, zal uw identiteit vastgesteld worden bij vonnis.
- Een recent getuigschrift van woonst;
- Een uittreksel uit het strafregister (model 1);
- Een bewijs van Belgische nationaliteit;
- Een bewijs van betaling van het registratierecht.
De gevolgen van de naamsverandering
De naamsverandering na de algemene procedure geldt alleen voor de persoon in kwestie. U kan vragen om er voor te zorgen dat uw minderjarige kinderen, die uw naam (deels) dragen, ook de nieuwe naam verkrijgen. Aan het kind, dat op het ogenblik van het verzoek de leeftijd van 12 jaar heeft bereikt, wordt de naam slechts toegekend met diens toestemming. De naamsverandering voor de kinderen die nog geboren moeten worden, gebeurd evenwel automatisch.
Indien de naamsverandering wordt goedgekeurd, bent u verplicht om deze naam te gebruiken.
Wat kost een naamsverandering?
Aan een verzoek tot naamsverandering volgens de algemene procedure zijn beperkte kosten verbonden. U dient een registratierecht te betalen ten bedrage van 140,00 EUR. Dit bedrag wordt nooit terugbetaald.