Wat is de staat van de persoon?
De staat van de persoon is het geheel van hoedanigheden die de juridische positie van een persoon in de maatschappij en binnen de familie bepalen. Deze hoedanigheden onderscheiden een persoon van anderen en zijn van belang voor het bezit en de uitoefening van bepaalde rechten.
De staat van de persoon bestaat uit de volgende elementen.
- de staat in de maatschappij: het al dan niet bezitten van een bepaalde nationaliteit, politiek erkend worden als vluchteling of staatloos zijn;
- de staat in de familie:
- op basis van afstamming: het hebben van een juridische verwantschapsband met andere personen (bv. ouder – kind);
- op basis van huwelijk: (on)gehuwd, van tafel en bed gescheiden, wettelijk gescheiden of weduwe/weduwnaar zijn.
- de staat als enkeling:
- fysieke elementen: het al dan niet in leven zijn, het geslacht en de leeftijd van de persoon;
- psychische elementen: geestelijke gezondheid, onderworpen zijn aan een bijzonder beschermingsstatuut (zoals bewindvoering) of het hebben van een geestesstoornis.
- civielrechtelijke elementen: naam, voornaam, adellijke titel, woonplaats, verblijfplaats
Ras, godsdienst, filosofische overtuiging, beroep, inkomen, etc. maken geen deel uit van de staat van de persoon.
Het verkrijgen van de staat van de persoon
De wet bepaalt op welke wijze iemand bepaalde elementen van de staat van persoon verkrijgt. Er zijn verschillende manieren waarop dit kan gebeuren:
- Door een rechtsfeit: bepaalde elementen van de staan ontstaan automatisch bij het plaatsvinden van een feitelijke gebeurtenis, zoals geboorte of overlijden.
- Door een rechtshandeling: sommige statussen worden verworven door het stellen van een bepaalde handeling, zoals het sluiten van een huwelijk.
- Door een gerechtelijk uitspraak: in bepaalde gevallen is een rechterlijke beslissing vereist om een bepaalde staat te verkrijgen, bijvoorbeeld een vonnis tot echtscheiding.
- Door een wettelijke bepaling: de wet kan zelf bepalen dat iemand een bepaalde staat verkrijgt. Een voorbeeld hiervan is naturalisatie, die individueel wordt toegekend door de Kamer van Volksvertegenwoordigers.