Wat doet een studiebureau in bouwzaken?

Statuut van de ingenieur

In veel gevallen wordt er in bouwzaken een beroep gedaan op de tussenkomst van een ingenieur. De hoge techniciteit van bepaalde studies, het gebruik van nieuwe materialen, alsook de omvang van bepaalde werken zorgen ervoor dat het beroep op specialisten vaak noodzakelijk is. De titel van ingenieur is wettelijk beschermd. Er bestaat evenwel geen regulering van de toegang tot het beroep, noch een monopolie op de uitoefening ervan. Bovendien zijn er ook geen wettelijke onverenigbaarheden.

Een aantal types van opleidingen dienen onderscheiden te worden: 
- Burgerlijk ingenieur
- Bio-ingenieur
- Handelsingenieur
- Industrieel en technisch ingenieur

Er bestaat geen beroepsorde zoals die bestaat voor architecten. Het beroep kan enerzijds als zelfstandige uitgevoerd worden (vrij beroep), maar anderzijds ook als bezoldigde. Hij kan zijn beroep ook uitoefenen als handelaar. De uitbating van een studiebureau beschouwt men in de rechtspraak als een handelsactiviteit.

Tussenkomst van de ingenieur in de aanneming

Naast de architect is de tussenkomst van een ingenieur enorm belangrijk geworden. Vroeger bestond zijn takenpakket vooral uit juiste berekeningen maken, terwijl hij zich nu ook vaker bezighoudt met de uitrusting van het gebouw  (bv. het verwarmings-, acclimatisatie- en ventilatiesysteem).

wanneer een ingenieur tussenkomt op vraag van de bouwheer, worden de verbintenissen tussen de partijen bepaald volgens het gemeen recht. De bouwheer zal de ingenieur bijgevolg contractueel kunnen aanspreken, o.m. op basis van de tienjarige aansprakelijkheid (artikel 1792 BW en 2270 BW). 

Opgemerkt dient te worden dat de regeling anders is wanneer de ingenieur als ‘onderaannemer’ tussenkomt op vraag van de architect. In dit geval zal er geen contractuele verhouding zijn tussen de bouwheer en de ingenieur. De bouwheer kan dan énkel de architect aanspreken in vrijwaring. Op de ingenieur rust geen wettelijke of deontologische verplichting om zijn beroepsaansprakelijkheid te verzekeren. Vaak zal de architect de ingenieur echter verplichten om een gepaste verzekering af te sluiten.

Indien het lastenboek, dat door de architect werd opgesteld in opdracht van een bouwheer, voorziet in de tussenkomst van een ingenieur, dan is de architect énkel belast met het zoeken van een ingenieur. In dit geval zal de bouwheer het contract sluiten met de ingenieur.

Vaak legt het lastenboek aan de aanemer op om voor de stabiliteitsstudies zelf een beroep te doen op een ingenieur en deze hiervoor dan te vergoeden. Dit is echter niet aan te raden, aangezien dit de onafhankelijkheid van de ingenieur in het gedrang brengt in het kader van zijn toezicht op de uitvoering van de door hem berekende werken.

Monopolie van de architect doorbroken?

Architecten hebben het monopolie voor het opmaken van plannen en de controle op de werken. In realiteit zien we echter dat architecten bepaalde studies systematisch uitbesteden aan ingenieurs, die dan ook worden belast met de controle op de uitvoering van die werken. Tegenover het wettelijke monopolie van de architect staat zijn aansprakelijkheid t.a.v. de bouwheer over de prestaties van de ingenieur.

De vraag die men zich hier stelde was of de architect zich wettelijk kan ontheffen van deze aansprakelijkheid. Het hoogste rechtscollege is hier van oordeel dat de architect zich, zelfs impliciet, tegenover de bouwheer van zijn aansprakelijkheid kan bevrijden met betrekking tot bepaalde technische studies, zoals betonstudies en berekeningen van het weerstandsvermogen van materialen, waarvoor hij geen opleiding heeft genoten en die bijgevolg buiten zijn bevoegdheid vallen. Verder oordeelde men dat het toevertrouwen van de stabiliteitsstudie en van het toezicht op de uitvoering van de stabiliteitswerken aan een gespecialiseerde ingenieur de architect niet ontslaat van zijn verplichting om controle uit te oefenen op de totaliteit van de werken, met inbegrip van de stabiliteitswerken.