Wat is een gezin?
Met de term “gezin” verwijst men naar de groep van mensen die bestaat uit:
- Eén man en één vrouw (heteroseksueel koppel), of twee mannen (homokoppel) of twee vrouwen (lesbisch koppel);
- En in voorkomend geval ook hun kinderen die (nog) afhankelijk van hen zijn.
Het gezin noemt men ook wel eens “the nuclear family”. Met andere woorden de kernfamilie of de nucleaire familie, de familie in zijn meest strikte betekenis.
Het gebruik van het woord “gezin” in de wet
In het recht wordt er een onderscheid gemaakt tussen het wettig gezin en het onwettig gezin:
- Indien er sprake is van een huwelijk of van wettelijke samenwoning, dan heeft men een wettig gezin.
- Indien men slechts feitelijk samenwonend is, dan heeft men een onwettig gezin.
Het onderscheid is belangrijk op vlak van de rechtsbescherming die het gezin geniet. Enkel het wettige gezin wordt door de geregeld en beschermd. Dit gebeurt volgens de bepalingen van het huwelijk en de wettelijke samenwoning. Het onwettige gezin zal voor zijn rechtsbescherming moeten terugvallen op de mensenrechtenbepalingen en de algemene rechtsfiguren van gemeen recht. Soms zien we dat de wet toch naar “het gezin” verwijst in de zin van beide betekenissen. Bijvoorbeeld in artikel 1724, 3de lid oud BW en artikel 3.138, 2de lid BW.
De uitbreidende betekenis van het “gezin”
In de uitgebreide betekenis van het woord neemt men de eenoudergezinnen er ook bij. Dit is de situatie waarbij één volwassene samenleeft met zijn afhankelijke kinderen. Dit geldt voor de situaties waarin de andere partner is overleden, men uit elkaar is gegaan of wanneer men überhaupt nooit heeft samengeleefd met iemand anders (bijvoorbeeld de ongehuwde alleenstaande moeder).
Het woord “familie” in de zin van het gezin
Soms wordt het begrip “familie” gebruikt om ook “het gezin” mee aan te duiden. Deze betekenis van het woord “familie” wordt veeleer gebruikt in het Engelse “family” en het Franse “famille”. Dergelijke betekenis wordt nauwelijks in het Nederlands gebruikt. In de wet vinden we ook slechts één keer het gebruik van het woord “familie” in de zin van het gezin. Namelijk in artikel 19, 5° van de Hypotheekwet.