Wat is een dwangsom?
Een dwangsom is een boete die door de rechter opgelegd kan worden om het voldoen aan een gerechtelijke of bestuurlijke beslissing af te dwingen. Deze boete zal zich dan periodiek herhalen, tot de beslissing uitgevoegd wordt.
Zo kan er ook binnen de context van het omgangsrecht een dwangsom opgelegd worden, wanneer één van de partijen de uitoefening van dit omgangsrecht miskent. Wanneer bijvoorbeeld de grootouders van een kind een omgangsrecht toegekend krijgen van de rechter, maar de ouders weigeren dit omgangsrecht te respecteren, kan een dwangsom van bijvoorbeeld 100 euro per dag opgelegd worden, zo lang de ouders dit omgangsrecht blijven miskennen.
De familierechter kan reeds preventief een dwangsom opleggen.
Wanneer de rechter een omgangsrecht toekent, kan hij daarbij onmiddellijk en preventief een dwangsom vaststellen. Opgepast, dit zal de rechter enkel doen wanneer er een werkelijk gevaar bestaat dat (één van) de partijen het toegekende omgangsrecht niet zal eerbiedigen.
De dwangsom kan bestemd zijn voor de ouders, of de ouder waar het kind zich bij bevindt. Zij zullen deze dwangsom moeten betalen bij de belemmering van de uitoefening van dit omgangsrecht. De dwangsom kan daarnaast ook bestemd zijn voor de titularis van het omgangsrecht, om bijvoorbeeld te voorkomen dat deze met het kind naar het buitenland vlucht. In de praktijk gebeurt het ook, maar dit is eerder uitzonderlijk, dat de rechter zelfs langs beide kanten de verbeurte van een dwangsom oplegt!
De familierechter kan ook achteraf een dwangsom opleggen.
Naast deze preventieve mogelijkheid, kan één van de partijen zich ook achteraf tot de rechter wenden om een dwangsom te bekomen, opgelegd aan diegene die het omgangsrecht miskent. Dit gebeurt in de praktijk vrij vaak. De rechter kan deze dwangsom enkel opleggen indien vaststaat dat één van de partijen weigert de rechterlijke beslissing inzake het omgangsrecht na te leven.
Wat met het toekennen van een morele schadevergoeding?
Afgezien van de dwangsom heeft de titularis van het omgangsrecht ook nog de mogelijkheid om een morele schadevergoeding te vorderen van de ouder die dit omgangsrecht niet eerbiedigt. Deze schadevergoedingen zijn eerder uitzonderlijk en komen in de praktijk niet altijd tegemoet aan het werkelijke leed dat een ouder lijdt bij de miskenning van diens omgangsrecht.
Het niet-afgeven van een kind in strijd met een rechterlijk bevel maakt ook een misdrijf uit!
Ten slotte moet diegene die de modaliteiten van het omgangsrecht miskent, zich er van bewust zijn dat de niet-afgifte van een kind een misdrijf uitmaakt. De weigering om een kind af te geven aan de titularis van het omgangsrecht, of ook omgekeerd, de weigering van de titularis van het omgangsrecht om het kind terug te brengen, zal strafsancties tot gevolg hebben!
De onderhoudsverplichting van ouders opzichtens hun kinderen