Wat is contractsoverdracht?
Bij contractsoverdracht wordt de gehele rechtspositie van de schuldenaar of de schuldeiser overgedragen aan een derde. De gehele rechtspositie is het geheel van alle schuldvorderingen en schulden. Voor de contractsoverdracht zien we een combinatie van de regels m.b.t. cessie (voor de actieve bestanddelen van de overeenkomst) en van schuldovername in de ruime zin (voor de passiefzijde). In de theorie die de rechtsleer heeft ontwikkeld, zien we een onderscheid tussen de volkomen en de onvolkomen contractsoverdracht.
De wettelijke grondslag van contractsoverdracht.
Het Oud Burgerlijk Wetboek voorziet niet in een algemene wettelijke regeling van de contractsoverdracht. De rechtsleer bepleit wel dat de contractsoverdracht een zelfstandige rechtsfiguur zou zijn, met een onderscheid tussen de volkomen en onvolkomen contractsoverdracht.
Daartegenover staat dat men wel een aantal toepassingen van contractsoverdracht kan terugvinden in het Oud Burgerlijk Wetboek en daarbuiten. In deze artikelen wordt soms tevens ook afgeweken van het gemeen recht.
Voorbeelden van toepassingsgevallen van contractsoverdracht: overdracht van handelshuur bij verkoop van het gehuurde pand (artikel 10 Handelshuurwet), overdracht van de huurovereenkomst (artikel 1717 oud BW), overdracht van de pachtovereenkomst (artikel 30 en 34 Pachtwet), …
De volkomen contractsoverdracht.
Bij de volkomen contractsoverdracht heeft men de toestemming van de medecontractant, die akkoord gaat dat zijn schuldenaar van identiteit verandert. Een volkomen contractsoverdracht betekent dat alle rechten en plichten uit de overeenkomst worden overgedragen. De overdrager wordt bevrijd, en verdwijnt uit de rechtsverhouding, terwijl de overnemer zijn plaats inneemt. Er is in dit geval sprake van een driezijdige rechtshandeling, vermits er drie partijen betrokken zijn.
De onvolkomen contractsoverdracht.
Bij de onvolkomen contractsoverdracht heeft men niet de instemming van de medecontractant: de overdager blijft schuldenaar, en zal niet bevrijd worden. M.a.w. de medecontractant kan nog altijd verhaal doen op de overdrager. De overdrager kan in dat geval dan wel op zijn beurt achteraf zich tot de overnemer richten. De overdrager blijft dus in dit geval in de rechtsverhouding, en de overnemer komt erbij in de rechtsverhouding.
Het nieuwe boek 5 BW.
Het wetsvoorstel van 3 april 2019 maakte komaf met de lacune in de wet. Het creëerde een algemene wettelijke regeling van de contractsoverdracht in het nieuwe artikel 5.193 BW. In dit artikel neemt men de in de rechtsleer ontwikkelde theorie over. Namelijk men maakt ook een onderscheid tussen het geval dat er toestemming is (= volkomen) en het geval dat er geen toestemming is (= onvolkomen).
De wet van 28 april 2022 houdende invoeging van boek 5 verbintenissen, inclusief artikel 5.193 BW, trad in werking op 1 januari 2023.