Wat is een overeenkomst?

Wat is een vermogensrechtelijke overeenkomst?

Een overeenkomst of een contract is een privaatrechtelijke overeenkomst die de vestiging, de overdracht, de wijziging of het tenietgaan van zakelijke rechten en/of persoonlijke of vorderingsrechten beogen (m.a.w. zakelijke en obligatoire overeenkomsten).

De overeenkomst strekt de partijen tot wet. Dit is de zogenaamde bindende kracht van overeenkomsten (pacta sunt servanda).

Vermogensrechtelijke overeenkomsten afgesloten met de overheid.

Als u als particulier met de overheid een overeenkomst afsluit, dan kan deze meerdere vormen aannemen.

Wanneer het gaat over de gewone door de overheid met een particulier afgesloten overeenkomsten (bv. een verzekerings-of een huurcontract), zijn de civielrechtelijke contractsregelen onverminderd van toepassing. Anders is het met de zgn. administratieve overeenkomsten, de beleidsovereenkomsten en de overheidsopdrachten.

Administratieve overeenkomsten zijn vermogensrechtelijke overeenkomsten afgesloten tussen een particulier en de overheid, maar waarbij de civielrechtelijke regels niet van toepassing zijn. Een duidelijk voorbeeld hiervan is de concessieovereenkomst, waarbij de overheid een particulier of een publiekrechtelijk orgaan tijdelijk belast met een ‘openbare dienst’ (bv. water-, gas- of elektriciteitsbedeling, maar ook de uitbating van een gemeentelijke sportkantine). Dit gebeurt echter wel onder het gezag van de overheid en met nakoming van de door de door haar bepaalde voorwaarden op eigen risico én tegen een vergoeding die in principe op de gebruikers wordt verhaald. Volgens het Hof van Cassatie is dit een ‘overeenkomst sui generis’ die, wegens doelstellingen van het openbaar nut en wegens het voorwerp zelf van de concessie, niet enkel beheerst wordt door de regels van het burgerlijk recht.

Een ander type van contracten waarbij het administratief karakter door de meesten wordt erkend, zijn de overeenkomsten m.b.t. overheidsopdrachten van werken, leveringen en diensten. Deze worden grotendeels bepaald door bijzondere wettelijke en reglementaire bepalingen.

Bij beleidsovereenkomsten legt de overheid aan haar contractspartij, zijnde een particulier, met het oog op de verwezenlijking van een bepaald (bv. socio-economisch of monetair) beleidsdoel concrete verplichtingen op, zoals bv. het creëren van werkgelegenheid. In ruil daarvoor doet de overheid bepaalde toezeggingen, bv. het verlenen van subsidies. Het is duidelijk dat de overheid zich hier niet contractueel kan verbinden om een bepaald beleid onveranderd aan te houden. Dergelijke overeenkomsten mogen bovendien niet in strijd zijn met de algemene rechtsbeginselen.