Een resultaatsverbintenis
Bij een resultaatsverbintenis (of uitslagverbintenis) verbindt de schuldenaar zich tot een bepaald resultaat, bijvoorbeeld de advocaat die zich ertoe verbonden heeft beroep aan te tekenen tegen een bepaald vonnis. Als dit resultaat niet bereikt wordt, is de schuldenaar aansprakelijk wegens het niet-nakomen van zijn aangegane verbintenis.
Het nieuwe Burgerlijk Wetboek definieert de resultaatsverbintenis in artikel 5.72, 2de lid BW als “een verbintenis die de schuldenaar ervan verplicht om een bepaald resultaat te bereiken”. Bovendien voegt dit artikel ook toe dat de fout van de schuldenaar vermoed wordt, tenzij overmacht wordt aangetoond.
Een inspanningsverbintenis (of middelenverbintenis)
Bij een inspanningsverbintenis (of middelenverbintenis) verbindt de schuldenaar zich ertoe de nodige inspanningen te zullen leveren met het oog op het bereiken van het gewenste, maar niet gegarandeerde resultaat. De omstandigheid dat het resultaat niet bereikt wordt volstaat niet om de aansprakelijkheid van de schuldenaar te weerhouden: de schuldeiser zal moeten bewijzen dat de debiteur niet alle inspanningen heeft geleverd die van een normaal bedachtzaam en voorzichtig persoon konden worden verwacht.
Het nieuwe Burgerlijk Wetboek definieert in artikel 5.72, 1ste lid BW de inspanningsverbintenis als “een verbintenis die de schuldenaar ervan verplicht om alle zorg te verstrekken die eigen is aan een voorzichtig en redelijk persoon om een bepaald resultaat te bereiken”. Dit artikel specifieert ook dat het aan de schuldeiser is om de fout van de schuldenaar te bewijzen.
Voorbeelden van resultaatsverbintenissen en middelenverbintenissen
Of een verbintenis een resultaats- dan wel een inspanningsverbintenis is, hangt af van de gemeenschappelijke bedoeling van de partijen, zoals deze blijkt uit de overeenkomst.
De verbintenis om iets te geven en iets niet te doen is steeds een resultaatsverbintenis: de verbintenis beoogt een bepaald resultaat. De verbintenis iets te doen kan zowel een resultaatsverbintenis zijn als een inspanningsverbintenis.
Enkele voorbeelden:
Het verstrekken van een onpartijdige analyse door een verzekeringsmakelaar, nl. dat hij zijn advies steunt op een analyse van een toereikend aantal op de markt verkrijgbare verzekeringsovereenkomsten zodat hij overeenkomstig professionele criteria in staat is de verzekeringsovereenkomst aan te bevelen die aan de behoefte van de verzekeringsnemer voldoet, is een middelenverbintenis en geen resultaatsverbintenis.
Het afleveren van een prothese is voor de orthopedist een resultaatsverbintenis.
De verplichting van een werkgever om de regels met betrekking tot het welzijn van de werknemers te respecteren en zich te gedragen als een normale, zorgvuldige werkgever is geen middelenverbintenis, maar wel een resultaatsverbintenis (Bergen (4e k. B) nr. 2015/AG/31, 11 oktober 2017).
De contractuele verbintenissen die de advocaat tegenover zijn cliënt aangaat, zijn in principe te aanzien als middelenverbintenissen. De advocaat verbindt zich ertoe als een nauwgezet en gewetensvol advocaat de middelen die het huidig recht hem ter beschikking stelt, te zullen aanwenden om het verhoopte resultaat te realiseren. (Antwerpen nr. 2012/AR/3045, 27 oktober 2014).
De uitgever die een recht van antwoord ontvangt dat aan de wettelijke voorwaarden voldoet, heeft een resultaatsverbintenis om tot publicatie daarvan over te gaan (Antwerpen 14 maart 2005).