Kan ik als aandeelhouder nog aangesproken worden voor schulden na een deficitaire vereffening?

De vereffenaar

Vaak neemt men bij de oprichting van de vennootschap enkele algemene bepalingen op in de statuten voor het geval een vereffening zich zou opdringen.

Zo bepaalt men bijvoorbeeld in de statuten wie zal aangesteld worden als vereffenaar in het kader van een vrijwillige ontbinding. Wanneer hieromtrent geen bepaling werd opgenomen kan de algemene vergadering bij gewone meerderheid hierover beslissen. In de praktijk zijn het veelal de bestuurders zelf die fungeren als vereffenaar. 

Na de aanstelling van de vereffenaar, hetzij door de statuten, hetzij door de algemene vergadering, zal de ondernemingsrechtbank deze aanstelling bevestigen en controleren op basis van de competentie en integriteit van de vereffenaar. Op die manier kan men nagaan of er geen onverenigbaarheden bestaan in functie van zijn hoedanigheden (bijvoorbeeld kennelijk in strijd met de rechten van derden of van schuldeisers e.d.m.).

In het kader van een gerechtelijke ontbinding zal de rechtbank de vereffenaar kiezen. In de praktijk is dit nagenoeg steeds een advocaat.

De vereffening an sich

Één van de hoofddoelstellingen van de vereffenaar is het aanzuiveren van het passief. De vereffenaar zal de schuldeisers opsporen en het nodige actief te gelde maken. 

Indien de aandelen van sommige aandeelhouders nog niet volstort zijn, kan de vereffenaar hen zelfs verzoeken deze te voldoen teneinde de schuldeisers te betalen. Maar het kan ook een nuttig instrument zijn om gelijkheid tussen de aandeelhouders te handhaven.

Wanneer de vereffenaar over voldoende actief beschikt om de schuldeisers te voldoen, wordt dit op basis van de bijzondere en/of algemene voorrechten dan wel pondspondsgewijs toebedeeld.

Wanneer er nog actief over is, komt deze onverdeeldheid toe aan de aandeelhouders.                                   

De vereffenaar legt het verslag ter goedkeuring voor aan de algemene vergadering bij een vrijwillige ontbinding dan wel aan de rechtbank bij een gerechtelijke ontbinding.

In heel wat gevallen zijn er echter onvoldoende gelden om het passief te voldoen. Op dat ogenblik spreken we van een deficitaire vereffening. 

Wat met vergeten passiva?

De vraag stelt zich vaak wat er gebeurt wanneer er op een later tijdstip nog passiva lijkt op te duiken: kan de schuldeiser deze schulden nog innen of zijn ze verdwenen nu de vennootschap niet langer bestaat? 

Wanneer na de sluiting van de vereffening blijkt dat er passiva vergeten is, herleeft de vereffening (of de vennootschap an sich) niet plots. De vennootschap is en blijft vereffend, en is dus ook afgesloten.

De aandeelhouders van de toenmalige vennootschap worden daarenboven niet beschouwd als algemene rechtsopvolgers van de vennootschap. Bijgevolg kunnen zij ook niet zomaar aansprakelijk gesteld worden voor die vergeten schulden, ongeacht of ze zelf activa zouden ontvangen hebben uit die vennootschap. Hiervoor is er kwade trouw van hen vereist. De aandeelhouders dienden op de hoogte te zijn van het bestaan van die (vergeten) schulden.

Eventueel kan wel de aansprakelijkheid van de vereffenaar in gedrang komen omdat hij niet nauwkeurig te werk zou zijn gegaan en deze passiva zou zijn vergeten te betrekken. Een vereffenaar kan tot 5 jaar vanaf de datum waarop hij een fout zou hebben gemaakt aansprakelijk worden gesteld. De termijn van 5 jaar vangt aan op het moment waarop een fout werd gemaakt. Deze termijn begint niet te lopen vanaf de datum van het afsluiten van de vereffening.