De adoptieprocedure
Het komt tegenwoordig steeds meer voor dat mensen een kind wensen te adopteren. Hierbij kan het gaan over een kind dat u al kent, een stiefkind bijvoorbeeld, of in sommige gevallen een ongekend kind. Maar hoe begint u aan de adoptieprocedure? Welke soort adoptie kiest u? In België zijn er twee mogelijkheden, een volle of een gewone adoptie.
Voor adopties van kinderen uit het buitenland moet men ook de regels van het herkomstland van het kind nakijken. Sommige landen kennen namelijk enkel de gewone adoptie. Voor de buitenlandse adoptie werkt men verder via het Verdrag van Den Haag inzake de bescherming van kinderen en de samenwerking op het gebied van de interlandelijke adoptie (Haags Adoptieverdrag).
In deze Wanted Fact bespreken we kort de volle adoptie, daarna gaan we wat dieper in op de gewone adoptie van een gekend kind in België.
Volle adoptie
Bij een volle adoptie worden alle juridische banden met de biologische familie verbroken en krijgt het kind een nieuwe familie. Het moet gaan om een minderjarig kind, dat naar aanleiding van de volle adoptie verder uw naam zal dragen. Hij of zij (en ook diens afstammelingen) wordt volledig gelijkgeschakeld met uw eigen kinderen en verkrijgt ook dezelfde rechten. Erven van de biologische ouders/familie is ingevolge de volle adoptie niet meer mogelijk. Ten slotte is de volle adoptie normaliter onherroepelijk: eenmaal geadopteerd, blijft u geadopteerd. Zij kan enkel herzien worden als de adoptie tot stand kwam door ontvoering, verkoop of handel in kinderen.
Gewone adoptie
Bij een gewone adoptie behoudt het kind de juridische banden met zijn of haar biologische ouders en familie. Het kind kan uw naam krijgen, maar kan ook zijn eigen naam behouden. Het kan gaan om zowel minderjarige als meerderjarige kinderen. De geadopteerde kan daarenboven ook erven van de nieuwe familie én van de biologische familie. De band tussen het kind en de familieleden van de adoptieouders is wel veel beperkter. Zo heeft het kind namelijk geen enkel recht op de nalatenschap van bloedverwanten van de adoptieouder. Ten slotte kan deze vorm van adoptie herroepen worden, mits zeer gewichtige redenen.
Wie kan er allemaal adopteren?
Volgende personen kunnen, volgens de wet, adopteren:
- Gehuwden;
- Wettelijk samenwonenden;
- Feitelijk samenwonenden (minstens drie jaar samenwonend);
- Alleenstaanden.
Als u een minderjarig kind wilt adopteren moet u daarenboven minstens 25 jaar oud zijn én minstens vijftien jaar ouder dan het kind dat u zou willen adopteren.
Indien het gaat om het kind van uw echtgenoot, echtgenote of samenwonende partner, zijn deze regels soepeler: u moet dan minstens achttien jaar oud zijn en minstens tien jaar ouder dan het kind dat u wenst te adopteren.
Bovendien kunt u pas adopteren nadat u het bij wet verplichte voorbereidingsprogramma volgde (geldt enkel in het geval dat u een minderjarig kind wenst te adopteren) en geschikt verklaard werd door de familierechtbank.
Voorbereidingsprogramma (minderjarige adoptandus)
Beantwoordt u aan de hierboven beschreven voorwaarden, dan is de eerste stap in de adoptieprocedure van een minderjarige kind, de aanmelding en registratie voor het voorbereidingsprogramma. Hiervoor dient u het aanmeldingsformulier van Kind & Gezin, Vlaams Centrum voor Adoptie (VCA) in te vullen en het formulier naar deze instantie op te sturen. Het VCA registreert uw aanmelding, waarna u een bedrag van 250,00 EUR moet betalen voor de verplichte voorbereidingsprocedure bij het Steunpunt Adoptie.
Het voorbereidingsprogramma duurt één dag en wordt georganiseerd op verschillende locaties in Vlaanderen.
Tijdens dit voorbereidingsprogramma krijgt u informatie over adoptie, de adoptiedriehoek, pedagogische en psychologische aspecten bij de opvoeding, de procedure, de juridische gevolgen en de mogelijke nazorg. Enkel degene die effectief het kind wenst te adopteren, moet deelnemen aan dit programma. Als u dus het kind van uw partner wenst te adopteren, moet uw partner het voorbereidingsprogramma niet volgen.
Na het volgen van de voorbereidingsprocedure krijgt u een attest van Steunpunt Adoptie. Dit attest is één jaar geldig.
Opgelet: u hoeft de voorbereidingsprocedure niet te volgen indien u een meerderjarig kind wenst te adopteren. In dat geval kunt u rechtstreeks een verzoek indienen bij de familierechtbank!
De familierechtbank
Nadat u het voorbereidingsprogramma heeft doorlopen, dient u een verzoekschrift neer te leggen op de familierechtbank.
Met het attest van uw voorbereiding van Steunpunt Adoptie dient u een verzoekschrift in bij de familierechtbank in het arrondissement waar u woont. Voor deze procedure moet u een rolrecht van 165,00 EUR betalen.
Bij uw verzoekschrift dient u volgende stukken te voegen:
- Een bewijs van nationaliteit;
- Een voor eensluidend verklaard afschrift van uw eigen geboorteakte;
- Een uittreksel van de huwelijksakte of het bevolkingsregister waaruit blijkt dat u wettelijk samenwonend bent, of een bewijs dat u minstens drie jaar effectief samenwoont;
- Een verklaring van de gewone verblijfplaats van het kind;
- Een voor eensluidend verklaarde kopie van de geboorteakte van het kind;
- Het attest van voorbereiding.
In geval van een adoptie van een gekend kind of een kind met wie er al een sociaal-affectieve band bestaat, wordt er in de meeste gevallen geen maatschappelijk onderzoek meer bevolen door de familierechtbank. Dit kan eventueel nog wel worden bevolen om uw geschiktheid als kandidaat-adoptieouder vast te stellen.
Het maatschappelijk onderzoek zal voornamelijk bevolen worden indien er sprake is van een adoptie van een niet gekend kind. Opnieuw ontvangt het Vlaams Centrum voor Adoptie (VCA) deze opdracht die vervolgens de dienst voor het uitvoeren van het maatschappelijk onderzoek zal aanduiden.
Bovendien kan een kind pas geadopteerd worden als de vereiste toestemmingen zijn gegeven. Als de wettelijke ouder(s) weigert / weigeren om toestemming te geven voor de adoptie, kan de adoptie enkel uitgesproken worden na een grondig maatschappelijk onderzoek. Ook het kind zelf dient met de adoptie in te stemmen, als hij of zij al de leeftijd van twaalf jaar heeft bereikt.
Nadat alle formaliteiten werden verricht en de familierechtbank uw dossier grondig heeft onderzocht, zal de familierechtbank het adoptievonnis uitspreken.
Het Openbaar Ministerie informeert vervolgens de ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeente waar u verblijft, zodat het kind daar kan ingeschreven worden in het bevolkingsregister. De gemeente bezorgt dan een afschrift van het adoptievonnis aan de Federale Centrale Autoriteit, waar de adoptie geregistreerd wordt. De Federale Centrale Autoriteit brengt tenslotte het Vlaams Centrum voor Adoptie op de hoogte van de adoptie.
Wat is de duurtijd van de hele procedure?
Zoals u ongetwijfeld heeft gemerkt bij het lezen van deze Fact, duurt het wel enige tijd voordat een adoptieprocedure afgerond is. U dient rekening te houden met een termijn van ongeveer één jaar om de hele procedure te doorlopen, vanaf de voorbereiding tot en met het verkrijgen van het adoptievonnis.
Kan de adoptie ook geweigerd worden?
Ja, de familierechtbank kan weigeren om de vordering tot adoptie gegrond te verklaren. Het betreft namelijk nog altijd een soevereine appreciatie van de familierechtbank. U kan in geval van een negatieve beslissing hoger beroep aantekenen bij het hof van beroep, welke beroepstermijn één maand betreft. Hiervoor dient u een verzoekschrift in te dienen bij de griffie van het hof van beroep van het desbetreffende arrondissement.
Bijstand van een advocaat?
Overweegt u een adoptie en wenst u meer informatie? Of wenst u bijstand in uw lopende adoptieprocedure? Contacteer dan ons kantoor voor al uw vragen !