De elektronische handtekening bestaat reeds sinds het millenium.
Reeds in 2000 heeft de Wetgever het Burgerlijk Wetboek aangepast waardoor de elektronische handtekening juridische bewijskracht kreeg.
Artikel 1322 van het Burgerlijk Wetboek voorziet:
“Kan, voor de toepassing van dit artikel, voldoen aan de vereiste van een handtekening, een geheel van elektronische gegevens dat aan een bepaalde persoon kan worden toegerekend en het behoud van de integriteit van de inhoud van de akte aantoont.”
Sinds 2000 kon u een document ondertekenen ofwel door het plaatsen van een papieren handtekening ofweldoor het plaatsen van een digitale handtekening. De Belgische wetgeving werd in 2001 uitgebreid met de “Handtekeningwet” waardoor de Wetgever een Europese richtlijn omzette en het juridische kader heeft vastgelegd.
In 2014 vaardigde de Europese wetgever de Verordening 910/2014 van 23 juli 2014 uit. In België werd deze verordening vertaald in de Wet van 21 juli 2016, ook wel de Wet "eIDAS en elektronische archivering” genoemd. Deze Wet vormt het huidige wettelijke kader.
Drie vormen van digitale handtekeningen.
De verordening maakt een onderscheid tussen drie vormen van digitale handtekeningen.
- De gewone elektronische handtekening;
- De geavanceerde elektronische handtekening;
- De gekwalificeerde elektronische handtekening.
- De gewone elektronische handtekening
De gewone elektronische handtekening wordt gezien als de minst beveiligde vorm van ondertekenen. Als voorbeeld verwijzen we naar de e-mailhandtekening en de ingescande handtekening op een document of onderaan een e-mail. Het is uiteraard eenvoudig om dit soort handtekening te vervalsen zodat deze vorm niet veilig is.
- De geavanceerde elektronische handtekening
Een geavanceerde elektronische handtekening (artikel 26 van de verordening) biedt een hogere bescherming op het vlak van identificatie en authenticatie. Om geavanceerd te zijn, moet de handtekening:
- op unieke wijze met de ondertekenaar verbonden zijn;
- het mogelijk maken om de ondertekenaar te identificeren;
- tot stand gekomen zijn met gegevens voor het aanmaken van elektronische handtekeningen die de ondertekenaar, met een hoog vertrouwensniveau, onder zijn uitsluitende controle kan gebruiken en
- op zodanige wijze aan de daarmee ondertekende gegevens verbonden zijn, dat elke wijziging achteraf van de gegevens kan worden opgespoord.
Er bestaan reeds verschillende (web)tools, zoals Docusign, die voorzien in een veilig systeem aan de hand van e-mailauthenticatie, IP-adressen en bijkomende authenticatiemethoden, waardoor de ondertekenaar specifiek en op unieke wijze kan worden gelinkt aan zijn of haar handtekening. Volledig sluitend is dit systeem echter niet. Misbruik is mogelijk, maar het is al niet zo eenvoudig meer.
- De gekwalificeerde elektronische handtekening
De gekwalificeerde elektronische handtekening biedt momenteel het hoogste beveiligingsniveau dat op dit moment wettelijk is vastgelegd. Deze handtekeningvorm is juridisch volledig gelijkgesteld met een handgeschreven handtekening (artikel 25 van de verordening). Om een gekwalificeerde handtekening te verkrijgen, moet zij niet alleen geavanceerd zijn, maar ook aangemaakt zijn met een gekwalificeerd middel voor het aanmaken van elektronische handtekeningen en gebaseerd zijn op een gekwalificeerd certificaat voor elektronische handtekeningen.
Hoe verkrijg ik een gekwalificeerde elektronische handtekening?
Zoals hierboven uiteengezet zijn er drie bestanddelen van een gekwalificeerde handtekening:
- Een geavanceerde handtekening,
- aangemaakt met een gekwalificeerd middel,
- gebaseerd op een gekwalificeerd certificaat.
Om een gekwalificeerde handtekeningen te verkrijgen moet u contact opnemen met een dienstverlener die een “gekwalificeerde status” verkregen heeft van de Belgische overheid. Deze dienstverlener kan garanderen dat de geavanceerde handtekening aangemaakt is met een gekwalificeerd middel en gebaseerd is op een gekwalificeerd certificaat.
Wie zijn de gekwalificeerde dienstverleners?
Dienstverleners met een “gekwalificeerde status” worden in een officiële lijst (Trusted List) opgenomen die om de vier maanden wordt gepubliceerd. Zij mogen daarenboven op hun website ook het EU-vertrouwenslabel gebruiken en weergeven, zoals vastgelegd in de eIDAS-verordening (art. 23 van de eIDAS-verordening).
Op heden bestaan in België de volgende dienstverleners met een “gekwalificeerde status”.
Een elektronische handtekening afdrukken?
De elektronische handtekening bestaat strikt genomen enkel elektronisch. Van zodra men het elektronisch getekende document afdrukt, verliest de elektronische handtekening haar bewijswaarde.
De afgedrukte handtekening kan men immers niet meer toerekenen aan een bepaalde persoon en ook de integriteit van de inhoud kan men niet waarborgen. Een uitzondering hierop is de ‘hybride handtekening’. De hybride handtekening is een gematerialiseerde (afgedrukte) handtekening die voldoet aan de vereisten van een geavanceerde elektronische handtekening. De garantie dat aan die voorwaarden is voldaan, kan men bieden door verschillende technologieën: bijvoorbeeld een barcode of QR-code op de afdruk die het mogelijk maakt om aan de hand daarvan met een scanner de originele elektronische handtekening op te vragen. Dit geeft aan de afgedrukte handtekening een elektronische toets.