Gedaan met vrije keuze van Familierechtbank bij echtscheiding door onderlinge toestemming!
Sinds 01.09.2018 is een nieuwe regel van kracht die de mogelijkheid van echtgenoten om hun Familierechtbank volledig vrij te kiezen bij een echtscheidingsprocedure onderlinge toestemming afschaft. Echtgenoten kunnen niet langer vrij kiezen bij welke rechtbank ze hun verzoekschrift indienen. Voortaan is enkel de Familierechtbank bevoegd van één van de huidige woonplaatsen van de echtgenoten. Wanneer de ex-partners elk in een ander rechtsgebied wonen, is er bijgevolg nog een beperkte keuze mogelijk, maar als partijen ook op dit punt zouden ruziën, dan zegt de Wet dat het de rechtbank van de laatste echtelijke verblijfplaats wordt die bevoegd is voor de echtscheiding door onderlinge toestemming.
Wat vooraf ging.
Wanneer vroeger de liefde over was, konden echtgenoten hun Familierechtbank steeds vrij kiezen om hun echtscheiding door onderlinge toestemming in te leiden. Dergelijke vrije keuze had tot gevolg dat de echtgenoten vaak de rechtbank kozen die, volgens hen, het snelste een beslissing kon nemen. In de praktijk zag men bijvoorbeeld dat veel advocaten hun cliënten adviseerden om de echtscheidingsprocedure voor de Familierechtbank van de Rechtbank van Eerste Aanleg Antwerpen, Afdeling Antwerpen in te leiden omdat deze rechtbank veel sneller was. Ook omwille van "privacyredenen" kon men bijvoorbeeld als echtpaar uit Antwerpen voor kiezen om in alle anonymiteit te scheiden voor de Familierechtbank te Veurne.
De keuzevrijheid had spijtig genoeg ook een keerzijde. Los van het gegeven dat bepaalde Rechtbanken (Antwerpen bijvoorbeeld) overspoeld werden met echtscheidingen door onderlinge toestemming, en andere rechtbanken (we noemen hier geen namen!) veel minder dossiers hadden, beseften de echtgenoten eigenlijk niet dat zij met hun EOT voor een bepaalde familierechtbank te brengen, ook de toekomstige bevoegdheid van deze rechtbank bepaalden! Immers, de rechtbank bleef bevoegd als er nadien geschillen rezen over de kinderen. Echtgenoten uit Limburg die de Familierechtbank in Antwerpen hadden gekozen voor hun EOT, moesten zich nadien ook verplaatsten naar deze Familierechtbank indien er in een verdere fase nog discussie ontstonden over de kinderen. Dit heeft te maken met de zogenaamde blijvende saisine van de Familierechtbank.
Naast het tegengaan van de "overlast" binnen bepaalde Familierechtbanken, heeft de Wetgever ook willen vermijden dat ouders bij een later nieuw conflict naar een verder gelegen Familierechtbank zouden moeten stappen.
Uitzonderingssituaties
In de situatie waar er al een procedure loopt bij de familierechtbank, is het diezelfde rechtbank die bevoegd zal zijn voor de echtscheiding door onderlinge toestemming.
Indien het verzoekschrift een familierechtelijke overeenkomst bevat die betrekking heeft op de gemeenschappelijke kinderen, dan is in eerste instantie de familierechtbank van de woonplaats of de familierechtbank van de gewone verblijfplaats van de minderjarige kinderen bevoegd. Indien de minderjarige kinderen zowel geen (gekende) woonplaats als gewone verblijfplaats hebben, is de familierechtbank van Brussel bevoegd.
In het geval dat er meerdere gemeenschappelijke minderjarige kinderen zijn die op een andere plaats hun woon- of gewone verblijfplaats hebben, is de familierechtbank waarbij de vordering het eerst aanhangig is gemaakt, bevoegd voor het geheel.
Werklastvermindering van de Rechtbank
Deze maatregel kader binnen de "Wet tot vermindering en herverdeling van de werklast binnen de rechterlijke orde" van
Justitieminister Geens om de Belgische Rechtbanken verder te ontlasten.